Piotr Kołodziejczyk

Gniezno

ZnO – skuteczny, ale czy bezpieczny?

Gdyby zapytać producentów świń, czy wyobrażają sobie produkcję prosiąt bez tlenku cynku (ZnO), większość odpowiedziałby, że nie. Jednak ochrona środowiska w Europie i strach przed skażeniem gleb i wód gruntowych tym metalem ciężkim, jakim bez wątpienia jest cynk, doprowadziły do sporych ograniczeń w jego stosowaniu.

Dobroczynne, lecznicze działanie tlenku cynku (ZnO) jest znane od dziesięcioleci. Polega ono w dużej mierze na działaniu antybakteryjnym. Substancja ta latami była wykorzystywana m.in. do maści stosowanych na trudno gojące się rany. W latach 90. XX w. okazało się, że wyższe stężenie tlenku cynku może być z powodzeniem wykorzystywane do pasz dla prosiąt i warchlaków, skutecznie chroniąc je przed wywoływanymi przez Escherichia coli biegunkami. Prowadzone wówczas badania dowiodły również, że ZnO działa ochronnie na kosmki jelitowe, które bez wykorzystania tej substancji są niszczone podczas biegunek. Jednak cynk zawarty w tlenku jest pierwiastkiem niezbędnym do życia zwierząt, w tym świń. Jest to składnik mineralny, zapewniający podstawowe funkcje życiowe, niezbędny m.in. do prawidłowej syntezy DNA i RNA. Jest składnikiem ok. 300 metaloeznymów warunkujących wzrost, rozwój i zdrowotność zwierząt oraz enzymów biorących udział w przemianie białek, tłuszczów, węglowodanów, a także witamin. Cynk wspomaga również procesy rozróżniania smaku, zapachu, odpowiada za odporność. Jony cynku biorą także bezpośredni udział w wytwarzaniu, magazynowaniu i wydzielaniu insuliny, a także w procesach trawiennych…