Odpowiedzi na pytania Czytelników i Internautów z TCh numer 04/2013
pietrek75 pyta: Czy olej w paszy dla świń można zastąpić gliceryną? Co o tym sądzicie?
Gliceryna jest jednym produktów ubocznych powstającym podczas produkcji biopaliw; przy produkcji 1 litra biodiesla powstaje ok. 80-110 g surowej gliceryny. Gliceryna (chemiczna nazwa 1,2,3 propanotriol) jest powszechnie wykorzystywana w produkcji mydeł i kosmetyków. Jest też dodawana jako słodzik do niektórych produktów spożywczych i pasz.
Gliceryna po spożyciu przez świnie ulega przekształceniu w glukozę i w ten sposób może być wykorzystana przez organizm jako źródło energii metabolicznej. Gliceryna powinna być rozpatrywana raczej jako zamiennik surowców paszowych bogatych w węglowodany (zboża) aniżeli jako zamiennik oleju. Energia metaboliczna uzyskiwana z gliceryny przez świnie może być nawet o ok. 40% tańsza w porównaniu do tradycyjnych energetycznych surowców paszowych (np. zbóż). Ponieważ na świecie ciągle rośnie produkcja biopaliw, zwiększa się też zainteresowanie producentów trzody chlewnej możliwością wykorzystania gliceryny w tuczu świń.
Zanim jednak zdecydujemy się na zastosowanie gliceryny jako składnika paszy dla świń, warto wiedzieć, ile energii świnia jest zdolna wykorzystać z tego surowca. Przede wszystkim należy pamiętać, że na rynku mamy do czynienia z gliceryną o różnej czystości. Producenci oferują glicerynę surową zawierającą od 80-88% czystej gliceryny. Do najczęstszych zanieczyszczeń gliceryny należą metanol (chociaż dopuszczalna zawartość metanolu może wynosić 0,5%, zwykle nie przekracza 0,1-0,3%), sód i chlor (gliceryna handlowa zawiera ok. 9% popiołu, z czego połowa to NaCl). Zaobserwowano, że skarmiając w tuczu świń pasze z dodatkiem gliceryny może wzrastać spożycie wody i ilość wydalanego moczu, przez co zwiększa się ilość gnojowicy. Dlatego dodając glicerynę do paszy należy obniżyć ilość dodawanej soli.
W trakcie badań żywieniowych nad wartością energetyczną gliceryn pochodzących z różnych źródeł jako składnika paszy dla warchlaków stwierdzono, że może ona dostarczać od 3000 kcal/kg (12,55 MJ/kg) do 5200 kcal/kg (21,76 MJ/kg) energii strawnej. Dlatego zanim rozpoczniemy układanie receptury i bilansowanie wartości pokarmowej paszy, należy wiedzieć, ile energii strawnej (metabolicznej) zawiera gliceryna, którą chcemy użyć w żywieniu naszych świń. Producenci biopaliw lub hurtownicy surowców paszowych zwykle oferują glicerynę wraz z informacją o zawartości energii metabolicznej dla różnych gatunków zwierząt.
Dodając do paszy 3-8% gliceryny zamiast pszenicy lub kukurydzy i uzupełniając zawartość aminokwasów, stwierdzono większe tempo ich wzrostu, ale jednoczesny wzrost spożycia paszy powodował, że jej wykorzystanie w zasadzie nie poprawiło się. W innym przypadku wprowadzenie do paszy 5-10% gliceryny zastępującej pszenicę i kukurydzę i bilansując wartość pokarmową tej paszy do tej, jaką miała pasza kontrolna (bez dodatku gliceryny), w tuczu świń nie stwierdzono pogorszenia któregokolwiek ze wskaźników produkcyjnych. Dodatek gliceryny do paszy laktacyjnej (do 9-10%) nie spowodował zmniejszenia poziomu produkcji mleka czy pogorszenia tempa wzrostu prosiąt ssących.
Oznacza to, że jeśli można kupić glicerynę taniej niż niektóre zboża (w przeliczeniu na energię metaboliczną), to warto rozważyć możliwość zastąpienia części drogich zbóż gliceryną. Oczywiście należy dokładnie zbilansować wartość pokarmową paszy z gliceryną zgodnie z potrzebami świń i pamiętać, że – w przeciwieństwie do zbóż – gliceryna nie zawiera żadnych aminokwasów, włókna, witamin i składników mineralnych, a które trzeba dodać do paszy z gliceryną i dopiero wtedy policzyć jej koszt ogółem. Jeśli białkowe surowce paszowe są drogie, to korzyści wynikające z zastąpienia zbóż gliceryną ulegają niwelacji i koszt paszy w zasadzie nie ulega obniżeniu, a nawet może wzrosnąć.
Jedną z interesujących możliwości wykorzystania gliceryny jest jej zdolność do zatrzymywania wody w organizmie, co zapobiega niebezpieczeństwu odwodnienia organizmu i zwiększenia gęstości krwi. Podając świniom ok. 1 g gliceryny na kg masy ciała na 2 godziny przed planowanym transportem można skutecznie obniżyć ilość wydalanego moczu, a tym samym zmniejszyć negatywne skutki długotrwałego odwodnienia podczas wielogodzinnego transportu z gospodarstwa do rzeźni.
Opr.: ACONAR
