Odpowiedzi na pytania Czytelników i Internautów z TCh numer 10/2012

Na co muszę zwrócić uwagę, aby lochy rodziły dużo prosiąt w dobrej wadze urodzeniowej?

Ważnych jest kilka spraw, na które koniecznie należy zwrócić uwagę w chowie loch prośnych, by rodziły one liczne mioty, w których prosięta będą miały dobrą urodzeniową masę ciała.

Od dnia odsadzenia prosiąt aż do inseminacji locha powinna otrzymywać wysokiej jakości mieszankę paszową, zawierającą wszystkie potrzebne jej składniki pokarmowe. Pozwoli to każdej losze odbudować potrzebną kondycję. Lochy, które wcześniej rodziły prosięta z niską wagą urodzeniową, powinny otrzymywać w tym okresie zwiększoną o 1,5 kg porcję paszy. Najprościej jest lochy po odsadzeniu karmić nadal paszą laktacyjną aż do dnia inseminacji, ale obecnie wiele firm paszowych proponuje bardzo dobry program żywienia takich loch.  Dobre żywienie w tym okresie będzie stymulowało uwalnianie licznych komórek jajowych w krótszym czasie. Przyspieszeniu ulegnie także proces regeneracji i przygotowania macicy na przyjęcie dużej liczby zarodków.

Po inseminacji locha nie powinna być poddawana żadnym stresom. Należy także odizolować ją od pozostałych loch i knurów w taki sposób, aby w żadnym przypadku nie była niepokojona przez inne zwierzęta, a także nie ulegała stymulacji seksualnej. Trzeba też zadbać o to, aby w okresie między 12 a 24 dniem po inseminacji zarodki prawidłowo i dobrze zagnieździły się w macicy. Lochy w tym czasie powinny mieć zapewniony spokój i bardzo dobrą opiekę.

Ilość zjadanej paszy przez lochy prośne ma wpływ na przebieg ciąży oraz efektywność okresu laktacji. Przez cały okres ciąży należy jednak unikać nadmiernego okarmiania loch prośnych. Pasza dla loch prośnych powinna zawierać 11,8-12,2 MJ energii metabolicznej, 13-15% białka ogólnego i ponad 6% włókna ogólnego. Nadmierne rozcieńczanie paszy powoduje, że jest w niej zbyt dużo surowców o niskiej strawności, co może prowadzić do niedoboru składników pokarmowych i niedożywienia lochy, a w konsekwencji do pogorszenia warunków do prawidłowego rozwoju płodów i utrzymania lochy w prawidłowej kondycji, m.in. stały przyrost masy ciała oraz odpowiedniej grubości warstwa tłuszczu na grzbiecie.

Czasami warto też poprosić dostawcę mieszanki paszowej o wyprodukowanie takiej paszy, która będzie zawierała 0,50-0,55% lizyny ogółem. Wprawdzie jest to poniżej normy zalecanej w tabelach żywienia świń (0,6-0,7% lizyny ogółem), ale dysponując paszą nieco uboższą w lizynę, a tym samym trochę tańszą, możemy bez żadnych obaw zwiększyć dzienną dawkę w zależności od potrzeb każdej z loch; np. w granicach od 1,8 kg dziennie w okresie wczesnej ciąży do 3,0 kg dziennie w okresie wysokiej ciąży. Przeprowadzone doświadczenia wykazały, że pobranie przez lochę w okresie prośności w dziennej porcji paszy więcej niż 10,6 g lizyny w zasadzie nie powoduje istotnej poprawy wskaźników reprodukcyjnych.

Warto też pamiętać, że wśród wielu różnych czynników mających wpływ na przebieg ciąży u loch oraz efektywność okresu laktacji większe znaczenie może mieć ilość porodów danej lochy (pierworódki vs wieloródki) aniżeli zawartość lizyny w paszy na okres prośności. Niemniej, zbyt niski poziom zawartości lizyny w paszy na okres prośności, przy jednocześnie niskim dziennym spożyciu paszy, może powodować obniżenie tempa przyrostu masy ciała lochy (słaba kondycja lochy) i płodów, a tym samym być jedną z przyczyn niskiej wagi urodzeniowej prosiąt. Zwykle jest tak, że locha o dobrej kondycji lepiej sprawuje się w okresie laktacji i po odsadzeniu prosiąt z reguły wcześniej wchodzi w ruję.

Niezwykle ważne jest odpowiednie zbilansowanie udziału wapnia i fosforu strawnego w paszy dla loch prośnych. Jeśli do paszy są dodane enzymy zwiększające strawność fosforu fitynianowego, to należy odpowiednio skorygować też poziom wapnia. Coraz częściej wyniki badań wskazują, że lochy w okresie ciąży lepiej przyswajają i wykorzystują mikroskładniki mineralne w postaci soli organicznych aniżeli nieorganicznych.

W żadnym przypadku nie należy zmuszać lochy po urodzeniu prosiąt do gwałtownego zwiększania dziennie pobieranej dawki paszy laktacyjnej. Nawet wtedy, jeśli zdarzy się, że locha urodzi prosięta o niskiej masie ciała (prosięta drobne). Zawsze warto natomiast dokładnie przeanalizować nasze postępowanie z taką lochą w okresie prośności, aby przy następnej ciąży wyeliminować popełnione wcześniej błędy.

W zależności od masy ciała ogółem prosiąt odsadzanych w miocie (60-100 kg), wieku prosiąt odsadzanych (21 vs 28 dni) i średniej ilości paszy zjadanej przez lochę w całym okresie laktacji (5,5-7,0 kg dziennie) zawartość lizyny w paszy powinna mieścić się w granicach od 0,75 do 1,25% (Tabela1).

Tabela 1. Zawartość lizyny (w %) w paszy pełnoporcjowej dla loch karmiących w zależności od wieku odsadzanych prosiąt i masy ciała prosiąt ogółem w miocie (dla średnio 12 prosiąt odsadzonych w miocie)

Nie należy obawiać się, że locha urodzi liczny miot, w którym prosięta nie będą miały odpowiedniej wagi urodzeniowej. Nowoczesne krzyżówki loch posiadają potencjał pozwalający im rodzić liczne mioty prosiąt o dobrej wadze urodzeniowej! Należy tylko w odpowiedni sposób zadbać o te lochy w okresie ciąży. Potwierdzają to wyniki uzyskiwane w dobrych i bardzo dobrych fermach.Warto też pamiętać, że genetyka w zasadzie nie ma aż tak istotnego wpływu na masę ciała urodzeniową prosiąt, chyba że trafi się nam wyjątkowa locha, rodząca bardzo liczne mioty, złożone w przeważającej części z drobnych prosiąt. O masie ciała nowo narodzonych prosiąt ciągle jeszcze decyduje przede wszystkim to, jak będziemy opiekowali się lochą w okresie od odsadzenia aż do oproszenia.

Opr.: ACONAR