Rafał pyta: Czy zagęszczenie prosiąt po odsadzeniu ma wpływ na tempo ich wzrostu? Jeśli tak, to jakie?

Wiadomo, że ilość wyjadanej paszy przez prosięta bezpośrednio po ich odsadzeniu ma znaczący wpływ na tempo ich wzrostu, a następnie na efektywność całego późniejszego okresu tuczu. Ale czy tylko?

Wyniki przeprowadzonych doświadczeń wskazują, że tempo wzrostu prosiąt po ich odsadzeniu jest zależne także od obsady, czyli od tego, jaka powierzchnia kojca przypada na jedno prosię w kolejnych tygodniach odchowu, mówiąc inaczej – ile prosiąt przebywa na 1 m² powierzchni kojca. Na podstawie badań stwierdzono, że im mniej prosiąt jest w kojcu, tym szybciej przyrasta masa ich ciała (tabela 1). Nie jest to do końca prawda, ale o tym za chwilę…

Jednocześnie trzeba podkreślić, że zmniejszanie liczby prosiąt w kojcach pogarsza opłacalność produkcji (mniej prosiąt odchowanych z 1 m² powierzchni wychowalni) i dla uzyskania największej opłacalności należy przyjąć taką optymalną obsadę prosiąt, aby odchować ich jak najwięcej, uzyskując możliwie największe tempo wzrostu przy najlepszym wykorzystaniu paszy oraz utrzymaniu prawidłowej kondycji zdrowotnej.

Mniejsza obsada stwarza większej liczbie prosiąt lepsze szanse łatwiejszego dostępu do karmideł, czyli pozwala im częściej najadać się do syta bez uciążliwego starania się o dostęp do karmidła. Zaobserwowano, że przy zbyt dużym zagęszczeniu prosięta po dojściu do karmidła spędzają więcej czasu na wyjadaniu paszy (jednorazowo zjadają większą porcję paszy), prawdopodobnie z obawy, że na skutek trudności z powtórnym dojściem do karmidła będą musiały dłużej czekać na następną okazję do zjedzenia kolejnej porcji paszy. Z sytuacją taką będziemy mieć do czynienia zarówno wtedy, gdy duża liczba prosiąt utrudnia im wzajemne przechodzenie i swobodne dotarcie do karmidła (duże zagęszczenie, tłok w kojcu), chociaż liczba karmideł jest nawet dostateczna, jak i wtedy, gdy w kojcu jest zbyt duża liczba prosiąt w stosunku do liczby karmideł.

Zależność tempa wzrostu prosiąt (średniego dziennego przyrostu masy ich ciała) od stopnia zagęszczenia prosiąt w kojcu ma charakter allometryczny, czyli różnowymiarowy, co oznacza, że przyrost masy ciała nie jest wprost proporcjonalny do wzrostu powierzchni kojca przeznaczonego dla każdego z prosiąt. Zwiększanie dostępnej powierzchni kojca dla każdego z prosiąt, czyli rozgęszczanie prosiąt w kojcu, ma coraz mniejszy wpływ na tempo ich wzrostu aż dochodzi do takiej sytuacji, kiedy dalsze rozgęszczanie nie wpływa już na zwiększenie tempa wzrostu, czyli osiąga ono poziom plateau.

Wielkość powierzchni kojca przypadającej dla jednego prosięcia o danej masie ciała opisuje równanie dwuczynnikowe A = k × BW^0,667, gdzie A oznacza wielkość powierzchni kojca przypadającą na każde z prosiąt, k jest współczynnikiem dostępności powierzchni kojca dla każdego z prosiąt, natomiast BW^0,667 to metaboliczna masa ciała. Przyjmując różne wartości współczynnika k (k = A/BW^0,667),można w trakcie przeprowadzanych doświadczeń zmierzyć średnie dzienne przyrosty masy ciała oraz spożycie i wykorzystanie paszy przez odsadzone prosięta przy różnej obsadzie, a także zaobserwować rodzaj i częstotliwość występowania charakterystycznych sposobów zachowania się prosiąt (częstotliwość i czas wyjadania paszy, stanie, leżenie, siedzenie itp.). Przykładowo: dla prosięcia o masie ciała 7,00 kg (metaboliczna masa ciała równa się 3,662) dostępna powierzchnia w kojcu przy współczynniku k = 0,0355 powinna wynosić 0,130 m² przez 4-5 tygodni (średni przyrost masy ciała w tym okresie ok. 400 g/dzień).

Na podstawie przeprowadzonych doświadczeń i obserwacji prosiąt odsadzonych w warunkach fermowych Rada UE zaproponowała niezbędną dostępną powierzchnię kojca dla prosiąt o różnej masie ciała (tabela 2).  

Opr.: ACONAR

Tabela 1. Średni dzienny przyrost masy ciała i średnie dzienne spożycie paszy przez prosięta po odsadzeniu (w wieku 5 tygodni) przez okres 35-dniowego odchowu (do 12 tygodnia życia) przy obsadzie 8, 6 lub 4 prosięta na 1 m² powierzchni kojca (R.N. Lindwall, 1981)

Tabela 2. Rekomendowana przez UE dostępna powierzchnia kojca dla jednego prosięcia w zależności od masy ciała (Dyrektywa Rady UE 2008/120/WE z dnia 18 grudnia 2008 r.; Dz.U.UE.L.2009.47.5 – wersja od 14.12.2019 r.)