Jarosław pyta: Czy kondycja loch prośnych ma istotne znaczenie w efektywnej produkcji prosiąt?

Panuje powszechne przekonanie, że właściciele amerykańskich ferm trzody chlewnej preferują inne wartości wskaźników określających kondycję loch prośnych aniżeli europejscy właściciele ferm trzody chlewnej. Mówiąc najprościej, lochy prośne w amerykańskich fermach są chudsze od swoich europejskich „koleżanek”. Nawet jeśli są to lochy genetycznie dokładnie takie same, to te w europejskich fermach są z reguły nieco cięższe. Dlaczego tak się dzieje?

Otóż europejscy właściciele i kierownicy ferm, żywieniowcy oraz lekarze weterynarii są przekonani, że dobrze wykarmione lochy rodzą cięższe prosięta i produkują więcej mleka. Ich amerykańscy koledzy twierdzą, że to nie jest prawda. Przyjrzyjmy się, jak to tłumaczą.

Przede wszystkim lochy karmiące mające nadwagę produkują mleko wykorzystując energię z tłuszczu okrywowego zgromadzonego na grzbiecie. Ale proces przekształcania składników pokarmowych ze spożytej paszy najpierw w tłuszcz okrywowy, a potem wykorzystanie go do produkcji mleka jest wysoce nieefektywny; przynajmniej połowa spożywanej z paszą energii jest stracona! Jeśli locha produkuje mleko bezpośrednio ze spożytych składników pokarmowych, wówczas efektywność takiego procesu jest znacznie wyższa; ponad 80% spożywanej energii jest wykorzystane do produkcji mleka.

Zwykle lochy prośne z nadwagą mają więcej problemów z rodzeniem prosiąt, a sam poród trwa dłużej. Ponieważ przerwy między porodami kolejnych prosiąt są wtedy dłuższe, zwiększa się ryzyko, że prosięta później urodzone nie mają odpowiedniej ilości tlenu i z tego powodu częściej rodzą się martwe, a przy krócej trwającym porodzie mogłyby przeżyć. Nie ma się co dziwić, że liczba prosiąt żywo urodzonych może być z tego powodu mniejsza!   

Karmienie loch prośnych większymi dawkami paszy aniżeli podają zalecenia powinno być stosowane wyłącznie w stosunku do tych loch, które po okresie laktacji mają wyraźnie niższą masę ciała, czyli są wychudzone. W odniesieniu do loch będących w dobrej kondycji po okresie laktacji nie ma sensu zwiększanie dziennej porcji paszy ponad zalecenia lub podawanie im paszy wysoko energetycznej (np. dodatkowo natłuszczanej).

Warto też wiedzieć, że lochy wchodzące w okres laktacji z nadwagą mają zwykle mniejszy apetyt i wyjadają mniej paszy, nie odczuwając „głodu energetycznego”, ponieważ produkują mleko, wykorzystując zapasy tłuszczu zgromadzone w okresie prośności. Jest to bardzo niebezpieczny proces, ponieważ w dość krótkim czasie takie lochy chudną i tracą swoją normalną kondycję. Wtedy spada nie tylko ilość produkowanego mleka i pogarsza się tempo wzrostu prosiąt, ale takie lochy trudniej wchodzą w ruję po odsadzeniu prosiąt, a prosięta w kolejnym miocie są z reguły drobniejsze.

Doświadczeni doradcy zalecają, aby nie zatuczać loch prośnych. Do oceny kondycji loch służy 5-punktowa skala (tabela 1). Właściwa kondycja loch wynosi w skali 5-punktowej od 2,5 (przy odsadzeniu) do 3,5 punktów (przy porodzie). Utrzymanie loch w prawidłowej kondycji nie jest łatwym zadaniem, ale przy odrobinie chęci i zastosowaniu odpowiednich działań można lochy utrzymać w dobrej kondycji i uzyskać w ten sposób maksymalny poziom produkcji prosiąt przy możliwie najniższych kosztach.

Opr.: ACONAR

Tabela 1. Ocena kondycji ciała loch wg Patience i wsp., 1995 (za: A. Rekiel, 2014)