Mariusz pyta: Czy granulacja dodawanej do paszy kredy pastewnej ma wpływ na spożycie i wykorzystanie wapnia przez warchlaki?
Wielkość cząsteczek kredy pastewnej, a mówiąc dokładniej – jej ziarnistość (lub granulacja), wykorzystywanej jako źródło wapnia w paszach dla trzody chlewnej, ma wpływ na spożycie kredy oraz jej strawność i stopień wchłonięcia przez przewód pokarmowy. Nie ma natomiast istotnego wpływu na retencję wapnia w organizmie świń; po prostu zwierzęta wydalają nadmiar spożytego wapnia. Poniżej przedstawiam wyniki doświadczenia, które pozwalają dokładniej zilustrować te problemy.
Powszechnie wiadomym jest, że rozdrobnienie takich surowców w paszach dla świń jak ziarno zbóż czy poekstrakcyjna śruta sojowa poprawia strawność składników pokarmowych (węglowodany, białka, witaminy i inne) zawartych w tych surowcach dzięki lepszej penetracji enzymów trawiennych. A jak to wygląda w przypadku kredy pastewnej?
Przemysł surowców mineralnych oferuje kredę pastewną o różnej ziarnistości (granulacji, wielkości cząsteczek):
· miałka (minimum 90% cząsteczek o wielkości poniżej 0,1 mm),
· średnia (minimum 80% cząsteczek o wielkości 0,1-1,2 mm), przy czym na rynku można spotkać w tej ziarnistości dwa rodzaje kredy, często o różnych nazwach handlowych: średnia drobniejsza (minimum 80% cząsteczek o wielkości 0,1-0,8 mm) i średnia grubsza (minimum 80% cząsteczek o wielkości 0,4-1,2 mm),
· gruba (minimum 75% cząsteczek o wielkości 0,4-3,0 mm).
Zespół naukowców z Laboratorium Żywienia Zwierząt Monogastrycznych na Uniwersytecie Illinois w Urbana-Champaign, USA, przeprowadził pod kierunkiem prof. dr. Hansa H. Steina doświadczenie, w którym czterdzieści warchlaków (średnia masa ciała 15,5 kg) podzielono na pięć grup. Przygotowano pięć pasz, które zawierały dokładnie te same surowce w tej samej ilości, przy czym jedna z pasz nie zawierała dodatku kredy pastewnej, a warchlaki z tej grupy służyły do określenia ilości wapnia endogennego wydalanego przez organizm w przypadku braku kredy pastewnej w paszy. Cztery pasze z dodatkiem kredy pastewnej różniły się wielkością cząsteczek dodanej kredy pastewnej (tabela 1). Celem przeprowadzonego doświadczenia było określenie spożycia wapnia, jego strawności i stopnia wchłonięcia, ilości wapnia wydalanego oraz poziomu retencji wapnia przez warchlaki po spożyciu kredy pastewnej o różnej ziarnistości.
Jak widać, największe spożycie wapnia zanotowano w grupie warchlaków karmionych paszą zawierającą kredę pastewną o ziarnistości 1,125 mm (kreda pastewna gruba), a najmniejsze spożycie w grupie karmionej paszą zawierającą kredę pastewną o ziarnistości 0,200 mm (kreda pastewna miałka); spożycie wapnia było większe o ponad 28%, a różnica była statystycznie istotna! Ponieważ jednocześnie wydalanie wapnia dziennie ogółem i w moczu było największe w grupie warchlaków karmionych paszą z dodatkiem kredy pastewnej grubej (1,49 g/dzień) w porównaniu do grupy karmionej paszą z dodatkiem kredy pastewnej miałkiej (1,24 g/dzień, różnica ponad 20 %), to pomimo wchłonięcia większej ilości wapnia z przewodu pokarmowego przez warchlaki z grupy karmionej paszą z dodatkiem wapna pastewnego grubego retencja wapnia była podobna we wszystkich grupach (różnice statystycznie nieistotne), podobnie jak i strawność pozorna (ATTD) czy standaryzowana całkowita (STTD).
Z przeprowadzonego doświadczenia wynika, że granulacja kredy pastewnej może mieć wpływ na ilość zjadanego wapnia w paszy, ale nie ma zasadniczego wpływu na strawność wapnia i poziom jego retencji przez organizm warchlaków. Ponadto wyniki badań potwierdzają zalecenia producentów kredy pastewnej, którzy proponują dodawanie do paszy dla świń kredy pastewnej miałkiej i średniej o ziarnistości od 0,1-1,2 mm (raczej miałkiej niż średniej).
Osobnym problemem jest jakość oferowanej na rynku kredy pastewnej i zawartość w niej innych pierwiastków, w tym także tych szkodliwych dla zdrowia świń. Może warto będzie wrócić do tego problemu przy innej okazji…
Opr.: ACONAR
Tabela 1. Spożycie, wydalanie, pozorna (ATTD) i standaryzowana całkowita (STTD) strawność i absorpcja oraz retencja wapnia z kredy pastewnej o różnej ziarnistości dodanej do mieszanki paszowej dla warchlaków (średnia masa ciała 15,5 kg) (za: Laura Merriman i Hans H. Stein, 2015)
Wskaźnik
|
Ziarnistość kredy pastewnej
(w mm, minimum 80% cząsteczek)
|
0,200
|
0,500
|
0,750
|
1,125
|
SE1
|
P2
|
Wapń w odchodach (%)
|
2,07
|
1,97
|
2,09
|
1,97
|
0,15
|
0,91
|
Spożycie wapnia (g/dzień)
|
4,17 b
|
4,52 ab
|
5,04 ab
|
5,34 a
|
0,27
|
0,02
|
Wapń wydalony ogółem (g/dzień)
|
1,24
|
1,17
|
1,46
|
1,49
|
0,14
|
0,28
|
Wapń w moczu (g/dzień)
|
0,29
|
0,36
|
0,52
|
0,48
|
0,07
|
0,09
|
Wapń zaabsorbowany (g/dzień)
|
2,93
|
3,34
|
3,57
|
3,85
|
0,25
|
0,09
|
Retencja wapnia (%)
|
67,38
|
70,40
|
63,93
|
67,18
|
2,69
|
0,42
|
ATTD wapnia (%)
|
69,98
|
74,39
|
69,96
|
72,07
|
2,89
|
0,68
|
STTD wapnia (%)
|
74,15
|
78,45
|
74,13
|
76,24
|
2,89
|
0,68
|
Wapń wydalony endogenny (g/dzień)
|
0,17 b
|
0,19 ab
|
0,21 ab
|
0,22 a
|
0,01
|
0,02
|
1 SE = błąd standardowy
2 P = prawdopodobieństwo; dane w wierszach z tym samym indeksem literowym nie różniły się statystycznie dla P < 0,05