Odpowiedzi na pytania Czytelników i Internautów z TCh numer 03/2015
Klaudiusz zapytał: Zamierzam zmodernizować pomieszczenie, w którym są kojce porodowe. W związku z tym proszę o informację, czy powinienem zainstalować jakiś system pozwalający dodatkowo ogrzewać prosięta. Miesiąc temu (TCh, luty2015) przedstawiono sposób ogrzewania prosiąt żarówką promiennikową. Czy są jeszcze inne systemy ogrzewania prosiąt? Jeśli tak, to proszę o informację, jakie mają korzyści i wady.
Przypomnijmy! Prosiętom w pierwszych tygodniach życia należy zapewnić możliwość przebywania w strefie, w której będzie odpowiednia temperatura, najlepiej w granicach od 27-32º C. Temperatura w strefie, w której przebywają prosięta, zależy m.in. od rodzaju materiału, z którego została wykonana posadzka w kojcu porodowym, systemu wentylacji i charakterystyki przepływu powietrza w porodówce (niezwykle groźne są wszelkiego rodzaju przeciągi!) oraz pory roku. Prosięta zawsze będą chętnie przebywały w ogrzewanej strefie, a najedzone i ogrzane będą spokojnie spały i przyrastały. Ogrzane nie będą też szukały ciała lochy, aby uniknąć wychłodzenia, a co zawsze grozi przygnieceniem.
W lutowym wydaniu zaprezentowaliśmy system ogrzewania prosiąt przy pomocy żarówki promiennikowej. Do ogrzewania prosiąt w kojcu porodowym można też wykorzystać różnego rodzaju maty grzewcze. W odróżnieniu od żarówki promiennikowej emitującej ciepło „z góry”, w przypadku maty grzewczej ciepło jest emitowane „od dołu”. Maty pozwalają na miejscowe podniesienie temperatury nawet o 15-20º C powyżej tej temperatury, jaka aktualnie panuje w pomieszczeniu z porodówkami.
Przypomnijmy, że w porodówce powinny być równolegle zagwarantowane dwie odrębne strefy, w których będzie całkowicie różna temperatura: jedna strefa dla loch, a druga dla prosiąt Spełnienie tego warunku nie jest proste, ale przy zainstalowaniu odpowiednich systemów wentylacji, chłodzenia i ogrzewania praktycznie jest możliwa do zrealizowania.
Maty mogą być ogrzewane elektrycznie lub przy pomocy gorącej wody. Termostat pozwala na płynną regulację i utrzymanie stałej temperatury maty grzewczej. Maty ogrzewane elektrycznie mogą być stosowane zarówno w kojcach z betonową posadzką, jak i z rusztem, natomiast maty wodne są stosowane w kojcach z betonową posadzką, w której znajdują się rury centralnego ogrzewania. Maty grzewcze dla prosiąt są wykonane z niepalnych materiałów (wzmocniony plastik lub włókno szklane) odpornych na działanie wody i innych czynników zewnętrznych, są bezpieczne dla prosiąt oraz łatwe w wymianie, czyszczeniu, myciu i dezynfekcji.
Maty mają różną powierzchnię i kształt, dzięki czemu ich zastosowanie nie powinno stanowić żadnego problemu, także niezależnie od liczby prosiąt w miocie. Proponowane są też maty do ułożenia na granicy dwóch sąsiadujących ze sobą kojcach porodowych, a dzięki odpowiednio dużej powierzchni mogą one z powodzeniem służyć prosiętom z dwóch miotów jednocześnie. Jeśli mata ma odpowiednio dużą powierzchnię, to prosięta mogą z niej swobodnie korzystać nie tłocząc się jedne na drugich, a co może zdarzyć w przypadku zbyt małej maty lub pod żarówką promiennikową.
W przypadku korzystania z mat do ogrzewania prosiąt niezwykle ważnym jest możliwość zaoszczędzenia ok. 50% kosztów potrzebnej energii elektrycznej w porównaniu do tej, jaką zużywa żarówka promiennikowa. I chociaż koszt zakupu maty i jej instalacji w kojcu może być nawet trzykrotnie wyższy w porównaniu do kosztów instalacji żarówki promiennikowej, to wysokie bezpieczeństwo oraz niski koszt eksploatacji maty w porównaniu do żarówki jest ważnym czynnikiem przemawiającym za wyborem właśnie takiego systemu. Mata może być używana nawet przez 15 lat, co jest dodatkową korzyścią w porównaniu do żarówek promiennikowych. Niestety, maty nie powinny być wykorzystywane w kojcach ścielonych tradycyjnie słomą, natomiast jak najbardziej w kojcach z betonową posadzką lub rusztem.
Innym sposobem ogrzewania prosiąt „od dołu” jest ogrzewanie podłogowe albo poprzez wymuszony przepływ gorącej wody w rurach umieszczonych w betonowej posadzce, albo elektrycznie przy pomocy specjalnych kabli położonych w betonowej posadzce. Instalacja ogrzewania podłogowego w przypadku modernizacji już istniejących porodówek może stanowić kłopot i źródło dodatkowych, czasami całkiem poważnych, kosztów. Natomiast jeśli system jest instalowany w nowo budowanych chlewniach, nie powinno to stanowić żadnego problemu, a koszt takiej inwestycji powinien dość szybko zwrócić się ze względu na niskie koszty eksploatacji i długi okres użytkowania takiego systemu ogrzewania.
Efektywność ogrzewania prosiąt w każdym przypadku zwiększa zadaszenie ogrzewanej powierzchni. Pomysłowość producentów różnych daszków i budek jest w tym przypadku przeogromna! Spotkać możemy najrozmaitsze konstrukcje i rozwiązania, wykonane z różnych materiałów. Każdy daszek lub budka ograniczają niekontrolowane rozpraszanie się energii cieplnej, przez co koszty bieżącej eksploatacji są mniejsze. Ale by zapobiec nadmiernemu nagrzewaniu się przestrzeni pod daszkiem lub w budce, system ogrzewania należy zawsze w tym przypadku wyposażyć w termostat.
Instalacja daszka lub budki chroni wprawdzie prosięta przed szkodliwym działaniem przeciągów, ale brak wentylacji i ciągłej wymiany powietrza pod daszkiem lub w budce sprzyja chorobom układu oddechowego u prosiąt. Czyszczenie posadzki pod daszkami i wewnątrz budek pochłania dodatkowy czas pracy wydłużając czas potrzebny ogółem na obsługę wszystkich porodówek. Przy minimalnej liczbie osób obsługujących wiele kojców porodowych może to być poważny problem. Każde zadaszenie z natury rzeczy ogranicza swobodną obserwację zachowania się prosiąt i dlatego trzeba je tak zaprojektować, aby można było w każdej chwili bez problemu przyjrzeć się ogrzewającym się prosiętom.
Odpowiadając Klaudiuszowi na jego pytanie próbowaliśmy zaprezentować różne systemy ogrzewania prosiąt. Każdy z nich ma swoje zalety i wady. Ważnym jest, aby w każdym przypadku właściciel porodówek wybrał najbardziej odpowiedni system ogrzewania uwzględniając nie tylko koszt jego zakupu i instalacji, ale także łatwość obsługi i koszt eksploatacji oraz przydatność do ogrzewania prosiąt. Bo przede wszystkim powinno zależeć nam na dobrostanie prosiąt!
Opr.: ACONAR
