lek. wet. Paweł Wróbel

Specjalista Chorób Trzody Chlewnej i Rozrodu Zwierząt

Stres cieplny u tuczników

Lato jest dla wielu okresem urlopowo-wypoczynkowym, niestety dla większości hodowców świń jest zwiastunem nadchodzących kłopotów w hodowli. Okres letni wiąże się zwykle ze spadkiem przyrostów świń, zwiększona śmiertelnością oraz nadprodukcją gnojowicy. Wszystkie powyższe problemy produkcyjne związane są z pojawieniem się stresu cieplnego u zwierząt.

Według definicji, którą podaje Wikipedia stres jest definiowany w psychologii jako dynamiczna relacja adaptacyjna pomiędzy możliwościami jednostki, a wymogami sytuacji (stresorem; bodźcem awersyjnym),charakteryzująca się brakiem równowagi psychicznej i fizycznej. Podejmowanie zachowań zaradczych jest próbą przywrócenia równowagi. W terminologii medycznej natomiast stres jest zaburzeniem homeostazy spowodowanym czynnikiem fizycznym lub psychologicznym. Czynnikami powodującymi stres mogą być czynniki umysłowe, fizjologiczne, anatomiczne lub fizyczne.

Ogólna biologia stresu

Za powstawanie reakcji stresowej odpowiedzialne są dwa systemy biologiczne, tj. układ współczulny i oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (oś PPN). Układ współczulny zostaje aktywowany już w pierwszych sekundach po zadziałaniu stresora i odpowiada za tzw. reakcję walki i/lub ucieczki. Pobudza on nadnercza do wydzielania dwóch podstawowych amin katecholowych, tj. adrenaliny i noradrenaliny. Uwolnienie wspomnianych substancji wywołuje między innymi takie skutki jak rozszerzenie źrenic, przyspieszenie tętna i oddechu oraz przyspieszenie akcji serca. Oś PPN zostaje aktywowana dopiero po minutach lub godzinach od zadziałania stresora. Podwzgórze wydziela hormon kortykoliberynę (CRH), który pobudza przysadkę do wydzielania hormonu kortykotropiny (ACTH). ACTH z kolei, pobudza korę nadnerczy do wydzielania glikokortykoidów (kortyzol, kortyzon, kortykosterol)…