Odpowiedzi na pytania z TCh numer 05/2012
rival pyta: Z jakich powodów najczęściej likwidujecie lochy w stadzie?
Likwidacja loch i wstawianie w ich miejsce nowych loszek jest jednym z bardzo istotnych składników kosztów produkcji prosiąt. Wysoki współczynnik remontu stada zwiększa koszty (zakup loszek, ich kwarantanna i aklimatyzacja) i powoduje wzrost ryzyka wprowadzenia do stada wraz z zakupionymi loszkami nowych jednostek chorobowych. Dlatego likwidując kolejne lochy należy postępować bardzo roztropnie i uważnie, aby nie usunąć ze stada loch, które nadal posiadają wysoki potencjał produkcyjny i w dalszym ciągu mogą rodzić silne prosięta w licznych miotach. Umiejętność remontu stada loch to naprawdę wielka sztuka!
W procesie brakowania likwidowane są najczęściej młode lochy (po 2-3 miotach), najczęściej z powodu zaburzeń w reprodukcji i problemów z kończynami, a także starsze lochy (po 5-8 miotach) z powodu niższej użytkowości rozpłodowej i zaawansowanego wieku. Do najczęstszych przyczyn likwidacji loch należą (dane za: J. Kulisiewicz i in.: Charakterystyka badań nad długością użytkowania loch. Przegląd Hodowlany (2010) nr 5, str. 7-12):
· zaburzenia reprodukcji 31%
· słabość kończyn 14%
· niska liczebność miotów 14%
· choroba, śmierć 12%
· zaawansowany wiek 11%
Dla porównania warto też przedstawić przyczyny brakowania loch wg autorów z różnych krajów (Tabela 1).
Tabela 1. Przyczyny brakowania loch (w %) wg autorów z różnych krajów*
|
Przyczyny brakowania loch (w %)
|
|
|
Zaburzenia reprodukcji
|
Słabość kończyn
|
Mała liczebność miotów
|
Zaawansowany wiek
|
Choroba, śmierć
|
Autorzy, kraj
|
|
36
|
9
|
27**
|
|
7
|
Dagom i Aumaitre, Francja
|
|
34
|
10
|
6
|
11
|
16
|
Dijkhuizen i wsp., Holandia
|
|
30
|
19
|
22
|
8
|
8
|
Steenbergen i wsp., Holandia
|
|
33
|
15
|
19**
|
|
16
|
Paterson, Australia
|
|
32
|
27
|
|
10
|
10
|
Jorgensen, Dania
|
|
34
|
13
|
20
|
9
|
11
|
Lucia i wsp., USA
|
|
27
|
12
|
10
|
19
|
18
|
Engelom i wsp., Szwecja
|
|
25
|
9
|
37**
|
|
|
Sasaki i koketsu, Japonia
|
|
Średnio: 31
|
14
|
14
|
11
|
12
|
|
* J. Kulisiewicz i in.: Charakterystyka badań nad długością użytkowania loch. Przegląd Hodowlany (2010) nr 5, str. 7-12
** Zaawansowany wiek łącznie z małą liczebnością miotów
Podejmując decyzję o wcześniejszej likwidacji danej lochy powinniśmy działać bardzo ostrożnie. Zawsze warto wtedy spokojnie zastanowić się, czy swoją decyzję opieramy rzeczywiście na trafnej diagnozie. Powodów kwalifikujących daną lochę do usunięcia ze stada może być wiele, a każdy z nich może być obarczony większym lub mniejszym ryzykiem nietrafnej diagnozy.
Grupa amerykańskich naukowców z Uniwersytetu Stanowego Iowa na podstawie analizy przyczyn likwidacji 923 loch z dwóch ferm – każda o obsadzie kilku tysięcy loch – w środkowych stanach USA (K. Stalder i in.: Are Sows Being Culled for the Right Reasons? National Hog Farmer, 15 kwietnia 2007 r.) stwierdziła, że wśród decyzji o usunięciu loch z jakiegoś powodu było wiele nietrafnych decyzji (usunięte lochy wydały średnio 5,44 miotów):
- z powodu zaawansowanego wieku i przypuszczenia na tej podstawie, że lochy będą rodziły mniej prosiąt, usunięto 322 loch, w tym 19% to nietrafne decyzje,
- z powodu braku zapłodnienia w pierwszej inseminacji i konieczności wykonania powtórnej inseminacji w kolejnej (drugiej, trzeciej) rui usunięto 172 lochy, w tym 28% to nietrafne decyzje, bo konieczność powtórnej inseminacji w przypadku tych loch nie była po stronie zwierząt,
- z powodu braku rui usunięto 123 lochy, w tym 6% to nietrafne decyzje,
- z powodu złej kondycji usunięto 90 loch, w tym 31% to nietrafne decyzje,
- z powodu słabych nóg usunięto 83 lochy i wszystkie decyzje były trafne,
- z powodu niskiej liczebności prosiąt w miocie usunięto 73 lochy, w tym 32% to nietrafne decyzje,
- z powodu porodu cięciem cesarskim usunięto 15 loch, w tym 93% to nietrafne decyzje,
- z innych powodów (choroby, wypadnięcie macicy, nagła śmierć) usunięto 45 loch, wszystkie decyzje były trafne.
Oprac.: ACONAR
