Odpowiedzi na pytania Czytelników i Internautów z TCh numer 04/2012

waldus11 pyta: Ja użytkowałem lochy do 8 wyproszeń jak wszystko było ok. Ale dzisiaj rozmawiałem z wetem i mówił, że użytkować do 6 miotów... Niestety, skrócenie okresu użytkowania loch zwiększy wymianę loch w moim stadzie!

Powszechnie wiadomo, że lochy rodzą najliczniejsze mioty w trzecim, czwartym i piątym oproszeniu. Przyjmując, że to właśnie te lochy decydują o liczbie prosiąt ogółem urodzonych w przeliczeniu na średnią lochę w danym w stadzie, wielu rolników konsekwentnie likwiduje lochy po piątym oproszeniu wprowadzając na ich miejsce loszki remontowe. Potwierdza to na Forum TCh maciek (cyt.: 4-5 oproszeń, ewentualnie 6 miot). Również programy komputerowe (np. AnaPig, WinPig) służące do obsługi stad loch pokazują, że liczba prosiąt urodzonych ogółem (w tym prosiąt żywych) przez lochy w szóstym i następnych miotach jest wyraźnie mniejsza (Wykres 1). Są też inne problemy zachęcające do takiego postępowania! Lochy mające siedem i więcej miotów częściej wymagają powtórek inseminacji, co zwiększa średnią liczbę dni jałowych i obniża wskaźnik oproszeń w przeliczeniu na jedną lochę średnio w stadzie.

Chcąc uzyskać wysoki poziom reprodukcji w stadzie właściciele ferm dążą do utrzymania odpowiedniego profilu wiekowego loch, przy czym zasadą ogólną jest 45-50% udział loch o największym potencjale rozrodczym w 3, 4 i 5 miocie (Tabela 2).

Jak to zrealizować w praktyce? Przede wszystkim potrzebny jest odpowiedni program zakupu, wychowu i wprowadzania loszek remontowych. Niestety, zdarza się, że nawet dobrze przygotowany i realizowany plan remontu stada loch nie daje oczekiwanych wyników. Dlaczego? Bo oprócz dobrego programu remontu stada ważne jest też takie poprowadzenie wprowadzonych do stada loszek, aby jak najmniej z nich trzeba było przeznaczyć na ubój po pierwszym, drugim lub trzecim oproszeniu. Praktyka pokazuje, że przy prawidłowo realizowanym programie remontu stada do likwidacji po 1-2 miotach przeznaczonych powinno być niecałe 10% spośród nowo wprowadzonych loszek. Większa liczba zlikwidowanych loch po pierwszym i drugim miocie może zachwiać strukturą wiekową stada, a w konsekwencji spowodować spadek liczby urodzonych prosiąt w przeliczeniu na jedną średnią lochę i pogorszyć opłacalność produkcji prosiąt.

Niestety, zdarzają się fermy, na których do likwidacji po pierwszym i drugim oproszeniu kierowanych jest nawet 30% wprowadzonych loszek remontowych! Dlaczego? Pomijając niską plenność, przyczyny losowe i choroby, możliwe są dwie sytuacje:

·        utrzymywanie w stadzie zbyt dużej liczby loch w siódmym i następnych miotach, co powoduje, że chcąc zachować optymalny 45-50% udział loch w trzecim-piątym miocie zbyt rygorystycznie likwidujemy wprowadzone loszki,

·        przyjęty jest zbyt wysoki wskaźnik remontu stada (na poziomie 50% i więcej stanu loch), co zmusza do nadmiernej likwidacji zarówno loch po czwartym-piątym miocie, jak i loszek po pierwszym-drugim miocie.

Takie postępowanie zawsze powoduje pogorszenie wskaźników produkcyjnych w stadzie loch i wzrost kosztów, między innymi dlatego, że koszty zakupu i wychowu nowo wprowadzonej loszki do stada zwracają się dopiero po trzech miotach. Z powyższego wynika, że utrzymanie optymalnej struktury wiekowej loch w stadzie to złożony problem, wymagający nie tylko dobrego planowania na papierze czy w komputerowym programie, ale także posiadania odpowiednich umiejętności i zawodowego doświadczenia.

Zanim podejmiemy decyzję o likwidacji kolejnych loch, pamiętajmy, jakie konsekwencje wynikają z przyjęcia wyższego (lub niższego) wskaźnika remontu stada, czyli – mówiąc inaczej – jaki wpływ ma długość okresu użytkowania produkcyjnego loch na opłacalność produkcji świń w naszym gospodarstwie:

·        wysoki wskaźnik remontu stada loch powoduje wzrost nakładów finansowych na zakup większej liczby loszek oraz na ich kwarantannę i aklimatyzację, a także zwiększa ryzyko niekontrolowanego wprowadzenia do stada drobnoustrojów chorobotwórczych pochodzących z fermy sprzedającej loszki,

·        wydłużenie okresu użytkowania loch wysokoplennych o jeden-dwa mioty zwiększa średnią liczbę urodzonych prosiąt w danym gospodarstwie/fermie i zmniejsza koszty utrzymania loch w stadzie,

·        wydłużenie okresu użytkowania loch średnio o jeden miot w okresie najwyższej zdolności reprodukcyjnej (np. z czterech do pięciu miotów) zwiększa opłacalność produkcji prosiąt w cyklu zamkniętym w takim stopniu, jak zwiększenie mięsności sprzedawanych tuczników o co najmniej 0,5% (przy rozliczaniu sprzedaży wg wbc).    

 Opr.: ACONAR

 Wykres 1. Liczba prosiąt urodzonych ogółem, żywo urodzonych oraz odsadzonych w kolejnych miotach(WinPig Agrosoft Ltd. za: BPEX)

Tabela 2. Zalecany procentowy udział loch w stadzie w kolejnych miotach (wg BPEX)