Odpowiedzi na pytania z TCh numer 07/2009
Kontynuując odpowiedź na pytania zadane na Forum przez „alwaro4”, dotyczące układania mieszanek, podpowiadamy na co zwrócić uwagę w przypadku bilansowania białka ogólnego i lizyny.
W czerwcowym wydaniu „Trzody Chlewnej” ułożyliśmy recepturę paszy dla świń na drugi okres tuczu (powyżej 65-70 kg mc do końca tuczu) złożonej z pszenicy (40%), jęczmienia (40%), żyta (10%) i koncentratu Supremus Digest T (10%), która ma następującą wartość pokarmową
· 13,06 MJ EM [(400 x 13,9 + 400 x 12,6 + 100 x 13,3 + 100 x 11,3) : 1000]
· 13,91 % białka ogólnego [(400 x 11,9 + 400 x 11,0 + 100 x 9,5 + 100 x 38,0) : 1000]
· 7,71 g lizyny [(400 x 3,2 + 400 x 3,9 + 100 x 3,7 + 100 x 45,0) : 1000]
Zawartość białka i lizyny są zgodne z dziennym zapotrzebowaniem tuczników (przy spożyciu 2,8 kg paszy/dzień), ale mieszanka jest trochę za bogata w energię.
Jeżeli zmniejszymy w paszy udział pszenicy i zwiększymy udział jęczmienia (Tabela 1), to zawartość energii metabolicznej i białka ogólnego będą niższe, natomiast zawartość lizyny wzrośnie. Poprawi się w ten sposób wartość pokarmowa paszy, bo zawartość lizyny w paszy dla świń jest ważniejsza niż zawartość białka. Zawartość białka w paszy w stosunku do energii wzrośnie o 3,04 %, natomiast lizyny wzrośnie aż o 7,34 % (Tabela 1).
Tabela 1. Zawartość energii metabolicznej, białka ogólnego i lizyny w 1 kg gotowej paszy oraz białka ogólnego i lizyny w przeliczeniu na 1000 kcal EM przy różnym udziale pszenicy i jęczmienia (udział żyta i koncentratu w każdej paszy taki sam)
|
Skład paszy1
|
EM (MJ)
|
Białko ogólne
(%)
|
Lizyna
(g/kg paszy)
|
Stosunek białka
do EM2
|
Gram na 1000 kcal EM3
|
|
Białko ogólne
|
Lizyna
|
|
50:30:10:10
|
13,19
|
14,00
|
7,64
|
1,0614
|
44,4477
|
2,4256
|
|
40:40:10:10
|
13,06
|
13,91
|
7,71
|
1,0651
|
44,6015
|
2,4722
|
|
30:50:10:10
|
12,93
|
13,82
|
7,78
|
1,0688
|
44,7585
|
2,5197
|
|
20:60:10:10
|
12,80
|
13,73
|
7,85
|
1,0727
|
44,9186
|
2,5682
|
|
10:70:10:10
|
12,67
|
13,64
|
7,92
|
1,0766
|
45,0820
|
2,6177
|
1 procentowy udział w gotowej paszy = pszenica : jęczmień : żyto : koncentrat 10%
2 Stosunek białka ogólnego (w %) do energii metabolicznej (MJ)
3 1 MJ = 238,8 kcal
Powyższe wyliczenia są wyłącznie teoretyczne; przyjęliśmy bowiem średnią zawartość energii, białka ogólnego i lizyny w zbożach. W praktyce zawartość białka i aminokwasów w zbożach mogą się zmieniać w zależności od odmiany danego zboża, poziomu nawożenia czy żyzności gleby. Zobaczmy, jak zmieni się zawartość białka i lizyny w paszach (Tabela 2), gdy kolejne partie zbóż będą miały zawartość białka i lizyny o 5 lub 10 % niższą lub wyższą w porównaniu do tej, jaką przyjęliśmy obliczając wartość pokarmową pasz w powyższym przykładzie.
Jak widać, zmiany zawartości białka ogólnego i lizyny w tych paszach są dużo większe niż w przypadku zastąpienia prawie całej pszenicy ziarnem jęczmienia. To bardzo ważne i praktyczne stwierdzenie! Wartość pokarmowa gotowej paszy zależy bowiem w większym stopniu od tego, w jakim stopniu zmienia się zawartość składników pokarmowych w kolejnych partiach zbóż aniżeli od tego, czy udział tych zbóż w paszy zmienimy nawet o kilkadziesiąt procent. Często rolnicy starają się polepszyć wartość pokarmową paszy zmieniając udziały poszczególnych zbóż w gotowej paszy, ale jeśli nie znają dokładnej zawartości białka i lizyny w tych zbożach, to ich trud może być daremny, a nowa pasza będzie gorsza od poprzedniej!
Ze względu na ograniczony zakres odpowiedzi musimy pominąć wpływ strawności białka i aminokwasów na wartość pokarmową gotowej paszy, a także typ krzyżówki świń, ich aktualny stan zdrowotny oraz warunki środowiskowe (temperatura, wilgotność, zagęszczenie w kojcach itp.). Pamiętajmy, że najlepszym sposobem oceny wartości pokarmowej naszej paszy są tuczniki i ich tempo wzrostu, mierzone w dłuższym, co najmniej kilkutygodniowym okresie czasu. W praktyce lepiej jest rzadziej zmieniać recepturę paszy, a częściej i dokładniej obserwować przyrosty tuczników, zużycie paszy i zmienność zawartości białka w zbożach, które używamy do wyprodukowania paszy. A do tego tak naprawdę zupełnie nie wiemy, co dzieje się z koncentratem, który zawsze kupujemy w dobrej wierze...
Tabela 2. Zawartość energii metabolicznej, białka ogólnego i lizyny w 1 kg gotowej paszy oraz białka ogólnego i lizyny w gramach na 1000 kcal EM przy takim samym udziale surowców w paszy (pszenica, jęczmień, żyto i koncentrat), ale przy niższej (o 5 lub 10 %) albo wyższej (o 5 lub 10 %) zawartości białka ogólnego i lizyny w zbożach
|
Niższa lub wyższa zawartość białka
i lizyny w zbożach1
|
EM (MJ)
|
Białko ogólne
(%)
|
Lizyna
(g/kg paszy)
|
Stosunek białka
do EM2
|
Gram na 1000 kcal EM3
|
|
Białko ogólne
|
Lizyna
|
|
100 %
|
13,06
|
13,91
|
7,71
|
1,0651
|
44,6015
|
2,4722
|
|
- 5 %
|
13,06
|
13,41
|
7,55
|
1,0266
|
42,9887
|
2,4215
|
|
- 10 %
|
13,06
|
12,90
|
7,39
|
0,9877
|
41,3598
|
2,3692
|
|
+ 5 %
|
13,06
|
14,42
|
7,87
|
1,1040
|
46,2304
|
2,5244
|
|
+ 10 %
|
13,06
|
14,92
|
8,03
|
1,1425
|
47,8432
|
2,5751
|
1 Skład paszy: pszenica 40%, jęczmień 40 %, żyto 10 %, koncentrat 10%.
2 Stosunek białka ogólnego (w %) do energii metabolicznej (MJ)
3 1 MJ = 238,8 kcal
Opr.: aconar
