Joanna pyta: Produkuję warchlaki, moje stado podstawowe liczy ok. 250 loch. Na co powinnam zwrócić szczególną uwagę przygotowując program żywienia dla loch prośnych?

Dzięki intensywnym i zakrojonym na szeroką skalę pracom hodowlanym nowoczesne lochy rodzą obecnie średnio o 3,5 prosięcia w miocie więcej aniżeli te sprzed 45 lat. Co więcej, masa ciała wszystkich ogółem urodzonych prosiąt jest teraz większa o blisko 40%. Dzisiejsze lochy produkujące dziennie ponad 12 kg wysokowartościowego mleka to całkowicie inne zwierzęta aniżeli te sprzed wielu lat; lochy w 70. latach ubiegłego wieku produkowały zaledwie 6-7 kg mleka dziennie. Nie można więc się dziwić, że wraz ze wzrostem wydajności zmieniło się zapotrzebowanie loch na składniki pokarmowe, zarówno w okresie ciąży, jak i w okresie laktacji po urodzeniu prosiąt.

Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że przyrost białka u płodów jest stosunkowo wolny mniej więcej do 70. dnia ciąży. Średnio w całym tym pierwszym okresie ciąży każdy z płodów potrzebuje średnio ok. 2,5 g białka dziennie dla optymalnego rozwoju. Zapotrzebowanie płodów na białko wzrasta natomiast prawie dwukrotnie (do średnio 4,6 g białka dziennie/płód) po 70. dniu ciąży!

Zwróćmy uwagę, że jest to białko wykorzystywane wyłącznie na rozwój płodów; locha oprócz tego potrzebuje białko na swoje potrzeby bytowe i rozwojowe (przemiany metaboliczne oraz budowa i odbudowa tkanek mięsnych).

Jeśli w zjadanej codziennie porcji paszy ilość białka, a w nim ilość aminokwasów egzogennych, będzie za mała w stosunku do zapotrzebowania ogółem, to locha zmuszona będzie wykorzystywać do rozwoju płodów białko swoich tkanek (przewaga katabolizmu nad anabolizmem). Organizm loch, podobnie jak inne organizmy zwierzęce, nie ma zdolności do gromadzenia zapasów białka, tak jak się to dzieje z cukrami i tłuszczami. Gdy brakuje białka w zjadanym codziennie pożywieniu, organizm zmuszony jest „zjadać” własne mięśnie. Niejako z automatu pogarsza się wówczas kondycja lochy już wkrótce wchodzącej w okres laktacji!

Oznacza to, że organizm lochy w tej drugiej fazie ciąży musi dostarczyć płodom ogromne ilości wartościowego białka. Co więcej, zmienia się nie tylko zapotrzebowanie ilościowe na białko, ale także zapotrzebowanie jakościowe na poszczególne aminokwasy, szczególnie na lizynę (tabela 1).

Tak więc żywienie loch po 70. dniu ciąży staje się niezwykle ważne ze względu na konieczność zapewnienia płodom odpowiedniej ilości wysokowartościowych składników pokarmowych (przede wszystkim aminokwasów, ale także wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin i składników mineralnych). Ponadto gotowe mieszanki paszowe powinny być też zabezpieczone przed utlenianiem się składników pokarmowych (antyoksydanty).

Wyniki badań wskazują, że w pierwszym okresie ciąży wielkość poszczególnych płodów jest mniej więcej podobna. Począwszy od 60-70. dnia ciąży wielkość płodów zaczyna się różnicować, z każdym dniem coraz bardziej. W zależności od ilości zjadanego pokarmu i stopnia zaspokojenia zapotrzebowania lochy na składniki pokarmowe jedne z płodów rozwijają się szybciej, inne wolniej. Płody znajdujące się bliżej centrum macicy są zwykle większe aniżeli te zlokalizowane w bardziej peryferyjnych jej częściach.

I jeszcze jedno. Gruczoły mleczne rozwijają się głównie w drugim okresie ciąży, gdy przyspieszeniu ulega też wzrost płodów, i lochy potrzebują na ich wzrost dalsze dodatkowe składniki pokarmowe. Wiadomo, że nie wszystkie gruczoły w listwie sutkowej rozwijają się w jednakowym stopniu: jedne mniej, innej bardziej. Największe to zwykle trzeci, czwarty i piąty gruczoł. Wielkość gruczołu mlecznego determinuje następnie wielkość produkcji mleka w okresie laktacji, a tym samym ma wpływ na tempo rozwoju prosiąt ssących.

Opr.: ACONAR

Tabela 1. Średnie dzienne zapotrzebowanie loch prośnych (masa ciała ok. 170 kg) na aminokwasy w pierwszym (0-70 dzień) i drugim (70-115) okresie ciąży^*

^* Sungwoo Kim i in.: Ideal protein and dietary amino acid requirements for gestating and lactating sows. Pig News and Information 26 (4), 89N – 99N (2005)