Zygmunt Pejsak

Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach

PMWS – występowanie w Polsce, przydatność szczepień w zwalczaniu choroby

Notatki z konferencji hyopatologicznej - Kraków, 2007, Część II

Ważne dane, dotyczące występowania poodsadzeniowego wielonarządowego zespołu wyniszczającego w populacji świń w naszym kraju przedstawili na sesji w Krakowie autorzy polscy (Pejsak i wsp.). Badania przeprowadzono w warunkach terenowych w 32 fermach prowadzących chów świń w cyklu zamkniętym, wybranych spośród 200, w których na podstawie wyników badania klinicznego podejrzewano występowanie PMWS. Wielkość stada podstawowego w poszczególnych fermach wahała się od 25 do 2200 loch. Fermy zlokalizowane były na terenie całej Polski.

W trakcie wizyt w poszczególnych gospodarstwach lekarze weterynarii wypełniali wspólnie z zarządzającym fermą kwestionariusz dotyczący sytuacji zdrowotnej w chlewni na przestrzeni dwóch ostatnich lat oraz wyników produkcyjnych – przede wszystkim w zakresie odchowu prosiąt, warchlaków i tuczników. Na podstawie analizy danych zawartych w kwestionariuszach wybrano gospodarstwa włączone do dalszych badań.

W każdym z wymienionych 32 gospodarstw do badań laboratoryjnych wybierano 3 świnie w wieku od 4 do 10 tygodni życia wykazujące objawy wyniszczenia. Zwierzęta poddawano eutanazji, a następnie badaniu sekcyjnemu. Od każdej ze świń pobierano węzły chłonne pachwinowe i węzły chłonne krezki, które utrwalono w 10% zbuforowanej formalinie i przesyłano do badań laboratoryjnych do Państwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach.

Analizując współzależność między wielkością fermy a występowaniem PMWS wykazano, że wszystkie gospodarstwa posiadające mniej niż 100 loch były wolne od PMWS. Z drugiej strony wszystkie duże chlewnie, w których stada podstawowe liczyły więcej niż 1000 loch i w których u poszczególnych warchlaków lub tuczników rejestrowano objawy klinicznego wyniszczenia, uznano za dotknięte omawianym zespołem chorobowym. Taki sam status zdrowotny przyznano znacznemu (59%) odsetkowi stad średnich, w których liczba loch mieściła się między 100 a 10000 osobników.

Rezultaty badań wstępnych wskazują, że PMWS może stanowić poważny problem zdrowotny w znacznym odsetku naszych stad świń. Chorobę potwierdzono jednoznacznie w prawie połowie ferm, w których stwierdzano objawy kliniczne sugerujące występowanie PMWS u odsadzonych prosiąt. Z drugiej strony należy pamiętać, że w znacznej części stad o liczbie loch 500-1000, w których obserwowano objawy kliniczne typowe dla przebiegu PMWS nie stwierdzono obecności wirusa w tkankach badanych zwierząt. Omawiając wyniki dotyczące korelacji między wielkością fermy a jej statusem zdrowotnym w zakresie PMWS autorzy polscy zwrócili uwagę, że tam gdzie ujawniają się przypadki kliniczne PMWS w grupach świń odsadzonych chorobę tą można uznać za główną przyczynę strat warchlaków w znacznej części chlewni średniotowarowych i we wszystkich fermach wielkotowarowych. Co ważne, w żadnym z gospodarstw drobnotowarowych nie wykazano obecności PMWS. Równocześnie należy zwrócić uwagę, że nie wszędzie tam gdzie stwierdza się u niektórych świń klasyczne, kliniczne objawy PMWS chorobą ta występuje na poziomie stada.

Godnym podkreślenia jest fakt, że nawet w przypadku ferm dotkniętych tą chorobą, tylko w nielicznych przypadkach wszystkie badane laboratoryjnie próbki pochodzące od chorych świń uznawano za PMWS dodatnie. Wskazuje to, że zwiększenie liczby próbek pobranych i badanych może przyczynić się do obiektywnej oceny sytuacji zdrowotnej stada. Zwiększone próbobranie może przyczynić się tym samym do zwiększenia wykrywalności PMWS. Niezwykle ważne jest zwrócenie uwagi na fakt, że wyniki badań laboratoryjnych nie mogą być interpretowane bez możliwości analizy sytuacji epizootiologicznej i wyników produkcyjnych stada.

W podsumowaniu autorzy stwierdzili, że PMWS należy uznać w naszym kraju, za ważną przyczynę strat warchlaków, przede wszystkim w fermach wielkotowarowych. Jednocześnie, jak wskazują na to wyniki badań, decyzję o podjęciu działań ukierunkowanych na ograniczenie strat związanych z tą chorobą można podejmować dopiero po laboratoryjnym jej wykazaniu; stwierdzenie obecności nawet znacznego odsetka świń charłaczych nie jest dowodem na występowanie poodsadzeniowego wielonarządowego zespołu wyniszczającego w stadzie świń. Ostateczne wyniki badań, w odniesieniu ich do wielkości gospodarstw przedstawiono na ryc. 1.

Cały artykuł w: Trzoda Chlewna (2007) Nr 11, str. 116 – 118