Józef Kulisiewicz

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Remont stada loch poprzez zakup loszek a wychów własny

W artykule omówiono korzystne i niekorzystne strony remontu stada loch poprzez zakup loszek hodowlanych lub wychów loszek własnych. Przedstawiono schemat kojarzeń pozwalający na własny wychów loszek z równoczesnym krzyżowaniem towarowym. Porównano koszty wychowu loszek zależnie od ostrości ich selekcji.

Naturalne i wymuszone brakowanie loch w stadzie

            Wymiana loch w stadzie, określana w języku fachowym remontem stada, jest ważną częścią technologii produkcji. Z analizy przebiegu użytkowania loch w stadach francuskich i holenderskich, obejmującej dane o ponad 60 tys. loch wynika, że tylko 27-28% loch jest brakowanych z powodu zmniejszenia użytkowości rozpłodowej związanej z wiekiem. Główną przyczyną brakowania loch, dotyczącą 34-36% stada jest nieskuteczność zapłodnienia po pierwszym lub dalszych miotach oraz brak rui. Trzecim ważnym, niezamierzonym powodem eliminacji loch ze stada są słabe kończyny, kulawizny i trudności w poruszaniu się stanowiące 9-10% ogółu przyczyn brakowania. Średni okres użytkowania statystycznej lochy to 4,3 miotu, co biologicznie oznacza brakowanie po wydaniu 4-5 miotów, mimo że zjawisko obniżania się liczebności i kondycji miotu zwykle obserwuje się począwszy od ósmego miotu. Ciekawym wynikiem tych analiz jest także to, że od odsadzenia ostatniego miotu do dnia wybrakowania upływa średnio aż 40 dni.

Tak długi okres nieproduktywnego utrzymania loch wynika z głównej przyczyny niezamierzonego brakowania, czyli zaburzeń w rozrodzie, gdyż upewnienie się hodowcy, że są one trwałe wymaga czasu.

Remont stada poprzez zakup loszek

            Remont stada loch poprzez zakup ze stada zarodowego to jedna z dwóch alternatywnych form działania. Planując zapotrzebowanie roczne na loszki, należy założyć stopień rocznego brakowania loch ze stada. Wynika on wprost ze średniego okresu użytkowania loch w stadzie. Jeśli okres użytkowania wyniósłby 5 miotów, to przyjmując, że kolejne mioty pozyskiwane są co pół roku, okres użytkowania wyniósłby 2,5 roku. Zatem stopień rocznego brakowania wyniósłby 1 rok : 2,5 roku =  0,4 = 40% (Jeżeli tylko 4 mioty to stopień rocznego brakowania wyniósłby 50%).

Zatem przykładowo:

Liczba loch w stadzie, sztuk                       50 

Wymiana roczna, %                                    40

Niezbędna liczba loszek

(50 x 40/100 =  20), sztuk                           20

Nadmiar z powodu braku rui

lub nieskutecznego krycia (10%), sztuk       2

Razem liczba potrzebnych loszek               22

            Remont stada loch poprzez zakup loszek ma korzystne i niekorzystne strony. Zestawiono je w tabeli 1. Zalety wynikają głównie z wykorzystania wartości genetycznej trzody ze stad zarodowych a także z organizacji stada i pracy, wynikających ze specjalizacji w wykonywanych zadaniach. Aspekty niekorzystne wynikają z konieczności adaptacji zwierząt w nowym środowisku oraz ryzyka zdrowotnego mającego miejsce przy każdym wprowadzeniu zwierząt z innego stada. Strona ekonomiczna zostanie omówiona w końcowej części artykułu.