dr med. wet. Aleksander Skoracki

BASKO, Poznań

Zmiany skórne występujące u świń

Rodzaje i znaczenie

Skóra jest narządem pokrywającym i osłaniającym organizm. Narządem najbardziej kompleksowym, spełniającym wiele czynności ochronnych, kontaktowych i regulacyjnych.

Skóra chroni organizm przed zakażeniem bakteriami, grzybami, wirusami oraz przed czynnikami mechanicznymi, termicznymi, chemicznymi, promieniowaniem świetlnym a także zapewnia niezmienne warunki dla środowiska wewnętrznego organizmu. Dzięki niej możliwy jest odbiór bodźców ze środowiska zewnętrznego: temperatury (ciepło, zimno), bólu czy dotyku. Bierze ona udział w przemianie materii, wchłanianiu, wydalaniu i magazynowaniu oraz wyrażaniu stanów emocjonalnych - u świń może mniej zauważalnych.

Skóra jest największym i najcięższym organem ciała zbudowanym ze zróżnicowanych komórek. U dorosłych świń stanowi ok. 7% masy ciała, a u prosiąt ssących nawet do 12%. Mimo tak wielu ważnych funkcji, które pełni skóra, większość obserwowanych u świń zmian skórnych nie przyczynia się bezpośrednio do zagrożenia życia zwierzęcia, o ile nie są one wynikiem zakażeń wirusowych lub bakteryjnych o dużym stopniu śmiertelności, np. zakażenia wirusem klasycznego pomoru świń.

Zmiany skórne, w zależności od stopnia nasilenia, mogą jednak znacznie spowolnić i obniżyć przyrosty masy ciała. Zmiany skórne mogą być pierwotne, tzn. dotyczyć wyłącznie skóry (dermatozy), np. łupież różowy (Pityriasis rosea suis), ale mogą być też wtórne, wynikające z innych schorzeń organizmu, np. zespół skórno-nerkowy (PDNS). Ze względu na bardzo zróżnicowane przyczyny i różny stopień manifestowania się zmian skórnych, badanie kliniczne, mające na celu postawienie prawidłowej diagnozy, musi być przeprowadzone wyjątkowo starannie.

Pod uwagę należy brać pigmentację skóry, rasę i wiek zwierzęcia, sposób jego utrzymania i odżywiania oraz wpływ otoczenia w okresie poprzedzającym badanie. Już sam wywiad może dostarczyć wielu cennych wskazówek. Badanie kliniczne musi obejmować całą powierzchnię skóry i powinno być przeprowadzone przy świetle dziennym lub jasnym sztucznym świetle o naturalnym kolorze. Obserwowane zmiany skórne występują w różnych postaciach i mogą przybierać różnorakie formy, o niejednorodnym stopniu wyrazistości, nasilenia i rozległości oraz dotyczyć różnych elementów skóry. W badaniu należy brać pod uwagę także objawy bolesności lub świądu oraz kolor skóry, który może być wyrazem np. anemii czy żółtaczki.

Trudno przytoczyć tu wszystkie możliwe rodzaje zmian, które mogą być stwierdzane, poczynając od zaczerwienienia i wysypki, a na rozległych zmianach martwicowych kończąc. Ze względu na przyczyny, zmiany skórne można podzielić na: wrodzone, zakaźne (wirusowe, bakteryjne, grzybicze i pasożytnicze), pokarmowe oraz powodowane warunkami utrzymania. Poza powyższymi jest jeszcze duża grupa zmian skórnych, nawet charakterystycznych i powtarzalnych, których przyczyny nie udało się dotychczas ustalić. Ta klasyfikacja stale się zmienia, ponieważ poznawane są przyczyny i mechanizmy obserwowanych zmian.

W tym artykule bardziej zasadne będzie jednak przedstawienie kilku najczęściej występujących zmian anatomopatologicznych skóry oraz wyjaśnienie ich pochodzenia i znaczenia.