Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa,

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Znaczenie karnityny w żywieniu świń

Wzrost produkcyjności wiąże się z rosnącymi potrzebami zwierząt w zakresie energii, białka i składników biologicznie czynnych. Jednocześnie u nowoczesnych ras świń obserwuje się mniejsze pobieranie paszy. Powoduje to konieczność zwiększenia koncentracji energii w dawkach.

Wartość energetyczną dawek można łatwo zwiększyć przez wprowadzenie dodatku tłuszczu. Z tego względu wzrasta zainteresowanie natłuszczaniem mieszanek dla świń. Innym sposobem zwiększenia wartości energetycznej dawek pokarmowych jest stosowanie różnych dodatków paszowych. Jedną z powszechnie stosowanych grup dodatków są enzymy paszowe. Wyniki licznych badań dowodzą, że wykorzystanie enzymów w żywieniu zwierząt monogastrycznych umożliwia zwiększenie strawności składników pokarmowych, co wpływa na podniesienie poziomu energii w mieszankach paszowych. Alternatywnym sposobem uzyskania dodatkowej puli energii może być szukanie potrzebnej energii wewnątrz organizmu poprzez kierowanie przemianami metabolicznymi. Znajomość procesów fizjologicznych na poziomie metabolizmu komórki umożliwia wywieranie wpływu na odkładanie w organizmie zwierzęcym białka (tkanki mięsnej) lub tłuszczu, przy wykorzystaniu znanych substancji biorących udział w przemianach białkowych i tłuszczowych.

Przeprowadzone badania wskazują, że jedną z możliwości osiągnięcia tego celu jest wykorzystanie dodatku betainy w żywieniu trzody chlewnej. Ciekawym dodatkiem w kontekście przemian energetycznych jestL-karnityna (kwas 3-hydroksy-4-trimetyloaminobutanowy). Jest to związek o charakterze czwartorzędowej aminy, który uczestniczy w wielu przemianach w organizmie, w tym w procesach związanych z przemianą energii (metabolizmem tłuszczu). Najbardziej znaną funkcją karnityny jest jej udział w procesie β-oksydacji tłuszczu, w którym transportuje ona długołańcuchowe kwasy tłuszczowe z cytoplazmy do wnętrza mitochondriów, umożliwiając ich utlenianie, co prowadzi do uwalniana znacznych ilości energii. Karnityna umożliwia więc wykorzystanie energii z długołańcuchowych kwasów tłuszczowych, jej znaczenie w procesach przemiany energii jest więc duże.

Karnityna bierze również udział w: usuwaniu grup acetylowych i acylowych z mitochondrium, proksymalnym utlenianiu kwasów tłuszczowych, metabolizmie rozgałęzionych aminokwasów (waliny, leucyny i izoleucyny) oraz -ketokwasów, zwłaszcza w przypadkach głodzenia lub nadmiernego wysiłku, usuwaniu mleczanu z krwi i tkanek, regulacji wydzielania niektórych hormonów, zwiększaniu szybkości usuwania toksycznego amoniaku z organizmu, działaniu antyoksydacyjnym i stabilizacji błon.