Jerzy Pastuszak

Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

Żywieniowe i organizacyjne metody stymulacji rui u loszek i loch

Produkcja prosiąt wymaga szczególnej organizacji produkcji. Przekonują się o tym wszyscy, którzy decydują się na ten rodzaj specjalizacji. Oprócz doskonałej załogi wymagana jest świetna organizacja produkcji, ponieważ każde jej wahnięcie burzy ustalony rytm pracy i w konsekwencji zawsze przynosi mniejsze lub większe straty. Jedną z częstszych przyczyn problemów organizacyjnych jest brak występowania rui u loszek i loch.

Problem braku rui u loch jest złożony i wymaga szczegółowej analizy i postawienia sobie kilku pytań, oto najważniejsze z nich:

1.    Jakiej grupy loszek i loch dotyczy problem?

2.    Jaka jest zdrowotność stada?

3.    Jaka wygląda strategia żywienia loszek i loch?

4.    Jaki jest skład mieszanek paszowych stosowanych w żywieniu loszek i loch?

5.    Jak wygląda zarządzanie stadem podstawowym?

Po przygotowaniu materiałów warto jest zwrócić uwagę na poszczególne, przedstawione poniżej aspekty organizacyjno-żywieniowe.

Kondycja

Brak rui u loch po odsadzeniu prosiąt może być spowodowany słabą ich kondycją po okresie laktacji. Liczne badania wykazują, iż znacznie bardziej wrażliwe na deficyt energii są pierwiastki. Wieloródki mają bowiem z reguły lepszą kondycję i większe rezerwy energetyczne. Anestrus jest również wysoce skorelowany z grubością tkanki tłuszczowej w trakcie odsadzenia (Johnston i wsp., 1999). Lochy z niską rezerwą tłuszczową mają znacząco dłuższy okres bezrujowy. Badania prowadzone w latach 90. wskazują na różnice w odpowiedzi organizmu loch na stosowane w paszach źródła energii. Podawane lochom mieszanki paszowe, zawierające większe udziały skrobi, zwiększają wydzielanie hormonu LH oraz progesteronu (Kemp i wsp., 1995), jednak jej stosowanie nie skraca istotnie okresu między odsadzeniem, a wystąpieniem rui. Warto jest w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, iż odpowiednie karmienie loch w okresie laktacji może podnieść liczbę urodzonych prosiąt w kolejnym wyproszeniu. Tritton i wsp. (1996) dowodzą, iż podnoszenie dawki lizyny w paszy może podnieść wielkość miotu z 9,48 do 10,92. Praktyka pokazuje, iż duże znaczenie ma odpowiednie żywienie loch w pierwszych 14 dniach laktacji. Stopniowe i przede wszystkim równomierne rozkarmianie loch powoduje równie równomierne uwalnianie insuliny, co owocuje stopniowym stymulowaniem układu rozrodczego do równomiernego rozwoju komórek jajowych.

Stosowanie flushingu

Wiele gospodarstw decyduje się na wprowadzenie w swoich chlewniach flushingu. O roli flushingu i jego działaniu obszernie pisze na łamach tego numeru „Trzody Chlewnej” Prof. E. Grela. Warto podkreślić, iż wzrost liczby owulujących komórek zależy raczej od zwiększenia dawki energii aniżeli od podniesionej podaży białka (Aherne i Kirkwood, 1985). Efektywność działania flushingu jest ściśle uzależnione od kondycji loch oraz okresu fizjologicznego loszek i loch. Efektywność działania flushingu w przypadku loszek zależy również od sposobu żywienia loszek przed jego wprowadzeniem. Jeżeli loszki przed okresem podawania flushingu są żywione intensywnie, to jego efektywność jest znikoma, dlatego samo podawanie flushingu, bez wcześniejszego restrykcyjnego żywienia loszek, często nie przynosi rezultatów.