Marek Gasiński

SAN-VIT GNIEZNO

Biotechnologiczne metody doskonalenia rozrodu świń

Biotechnologiczne metody kierowania rozrodem trzody chlewnej znalazły powszechne zastosowanie w praktyce hodowlanej już przed wieloma laty. Trudno wyobrazić sobie dzisiaj sterowanie i zarządzanie procesami rozrodczymi świń bez inseminacji, metod stymulacji samic i synchronizacji rui, wczesnej diagnostyki ciąży, także sporadycznie stosowanej synchronizacji oraz indukcji porodów czy badania przydatności rozpłodowej knurów.

Właściwe wykorzystanie wspomnianych metod, przy jednoczesnym zagwarantowaniu zwierzętom prawidłowego przebiegu wszystkich procesów fizjologicznych, poprzez odpowiednie żywienie, dobrą pielęgnację oraz zapewnienie warunków środowiskowych zgodnych z wymaganiami dobrostanu hodowanych zwierząt, jest podstawą uzyskiwania optymalnych wyników produkcyjnych.

Prawidłowo, z dużą znajomością tematu, stosowane biotechnologiczne metody rozrodu pozwalają optymalizować uzyskiwane wyniki, i co za tym idzie, maksymalizować uzyskiwane dochody. Ponadto pozwalają w znacznym stopniu ograniczyć a w przyszłości również całkowicie wyeliminować podawanie hormonów oraz egzogennych feromonów.

Stosowane obecnie, mniej lub bardziej powszechne, metody biotechnologiczne to:

- pobieranie nasienia, pobieranie oocytów i pobieranie zarodków,

 - konserwacja nasienia płynnego,

  - mrożenie nasienia,

 - seksowanie nasienia, konserwacja oocytów i zapładnianie oocytów in vitro,

 - konserwacja i witryfikacja zarodków,

 - unasienianie pozaszyjkowe, doszyjkowe i głębokie,

- unasienianie metodą „wolne ręce”,

 - całokształt postępowania hodowcy w aspekcie przygotowania loszek do rozrodu, tzw. „edukacji seksualnej loszek”,

 - chirurgiczne i niechirurgiczne przenoszenie zarodków.

Trwające od wielu lat prace w zakresie konserwacji nasienia płynnego (głównie w aspekcie lepszego wykorzystania długoterminowych rozcieńczalników) mają na celu opracowanie optymalnego rozwiązania i późniejszego zastosowania wyników tych doświadczeń w praktyce hodowlanej. Mają one zagwarantować wydatne ograniczenie kosztów pozyskiwania i produkcji (także transportu ze stacji knurów do ferm) nasienia knurów.

W zakresie konserwacji nasienia poprzez mrożenie czynione są kolejne próby i osiągane są dalsze postępy (również w naszym kraju). Jednak na powszechne zastosowanie tej metody trzeba będzie chyba jeszcze trochę poczekać. Poważnymi przeszkodami są nadal zmiany strukturalne i funkcjonalne plemników po ich rozmrożeniu. Jakość zarodków pochodzących z unasieniania nasieniem rozmrożonym jest gorsza od zarodków uzyskiwanych metodami tradycyjnymi. Powoduje to znaczne opóźnienie pierwszych etapów ich rozwoju.

Z dostępnej literatury wynika, że zastosowanie nasienia mrożonego w porównaniu z nasieniem świeżym powoduje obniżenie plenności o ok. 10 do 20%, tym samym uzyskuje się o 1 do 2 prosiąt mniej. Poprawienie tych rezultatów jest możliwe w pewnym stopniu również poprzez zmianę metody unasieniania loch nasieniem mrożonym – zmieniając technikę unasieniania z tzw. tradycyjnego na inseminację pozaszyjkową lub głęboką. Jednak na obecnym etapie doświadczeń obie te metody zwiększają koszty unasienia, nie poprawiając istotnie wyników w rozrodzie.