Ryszard Pleskot
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Oddział w Poznaniu
Zbiorniki na płynne odchody zwierzęce
Płynne nawozy naturalne w postaci gnojówki i gnojowicy występujące w gospodarstwie rolnym wykorzystuje się do nawożenia roślin w uprawach polowych. Jednak nieumiejętna gospodarka tymi odchodami, zwłaszcza gdy prowadzona jest intensywna produkcja zwierzęca, może powodować szkody w środowisku naturalnym, np. poprzez skażenie wód gruntowych azotanami. Aby tego uniknąć, producenci rolni muszą spełniać kilka wymogów prawnych, chroniących naturalne środowisko. Konsekwencją tego jest obowiązek budowy szczelnych zbiorników na płynne odchody zwierzęce.
Uregulowania prawne
Aby racjonalnie wykorzystać nawozy naturalne do celów rolnych, a także zabezpieczyć naturalne środowisko przed zanieczyszczeniami wód, podstawowym aktem prawnym obowiązującym w Polsce jest Ustawa o nawozach i nawożeniu z dnia 10 lipca 2007 r. (Dz. U. 2007 nr 147 poz. 1033). Ma ona na celu ograniczyć zanieczyszczenie wód związkami azotanów, pochodzącymi z produkcji zwierzęcej. Określa również maksymalną ilość nawozów naturalnych, jaką można stosować w gospodarstwie w przeliczeniu na ha użytków rolnych. Roczna dawka gnojowicy nie powinna przekraczać 45 m3 (170 kg N) na ha.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania (Dz. U. 2008 nr 80 poz. 479 z dnia 27 maja 2008 r.) nawozy naturalne powinny być stosowane w okresie od 1 marca do dnia 30 listopada. Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. 2007 nr 147 poz. 1033), wymaga, że gospodarstwo prowadzące chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów albo hodowlę świń powyżej 2 000 stanowisk o masie ciała ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior, jest zobowiązane do:
opracowania planu nawożenia zgodnie z przepisami z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229 tekst jednolity)
zagospodarowania na użytkach rolnych gospodarstwa, co najmniej 70% gnojówki i gnojowicy, a pozostałe 30% może być zbyte do rolniczego wykorzystania innemu użytkownikowi na podstawie pisemnej umowy. Umowę należy przechowywać przez 8 lat od dnia zawarcia. Nabywca zobowiązany jest od daty umowy w ciągu 30 dni opracować plan nawożenia i przedstawić go do zaopiniowania okręgowej stacji chemiczno-rolniczej.
Nawozy płynne w postaci gnojówki i gnojowicy należy przechowywać wyłącznie w szczelnych zbiornikach. Pojemność tych zbiorników zależy od liczby utrzymywanych zwierząt oraz częstotliwości opróżniania i wywożenia nawozu na użytki rolne. Ustawa zapewnia przechowywanie tych nawozów, przez co najmniej 4 miesiące poza OSN (Obszarami Szczególnie Narażonymi), a na OSN przez minimum 6 miesięcy. Obszary szczególnie narażone to takie obszary, na których stwierdzono nadmierne zanieczyszczenie środowiska, przede wszystkim związkami azotu z produkcji zwierzęcej. W praktyce rolniczej są to gminy o największej obsadzie zwierząt przypadającej na ha użytków rolnych. W każdym Urzędzie Gminnym rolnik może się dowiedzieć, czy dana gmina jest objęta OSN.
