Krzysztof Lipiński

Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa,

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Soja w żywieniu świń – cz. I

Soja i produkty z niej uzyskiwane są najważniejszym źródłem białka w żywieniu zwierząt. Charakteryzują się one dużą ilością białka o dobrym składzie aminokwasowym, co czyni je doskonałym komponentem w dawkach opartych na ziarnie zbóż. Światowymi liderami w produkcji soi są: USA (37% produkcji), Brazylia (26%), Chiny (21%), Argentyna (17%) i Indie (4%) – USDA (2009), a areał uprawy tej rośliny stale rośnie.

Podstawowy surowiec paszowy pozyskiwany przy przerobie soi na olej, poekstrakcyjna śruta sojowa, jest najbardziej popularnym komponentem w mieszankach paszowych dla świń, a jego wykorzystanie na cele paszowe stale rośnie. Inne produkty uzyskiwane z soi są używane w zmiennej ilości w różnych rejonach świata, przede wszystkim w żywieniu prosiąt.

Białko soi charakteryzuje się dobrym składem aminokwasowym (tab. 1). Podobnie jak w przypadku innych nasion roślin strączkowych jest ono niedoborowe pod względem zawartości aminokwasów siarkowych (metioniny i cystyna).

W porównaniu z innymi paszami wysokobiałkowymi pochodzeń roślinnego białko soi charakteryzuje się relatywnie dużą zawartością lizyny (tab. 2) i tryptofanu, aminokwasów, których ilość w ziarnie zbóż jest stosunkowo mała.

Również strawność białka i aminokwasów (tab. 3) poekstrakcyjnej śruty sojowej jest większa niż wielu innych pasz, co powoduje, że jest ona uznawana za najlepsze źródło białka pochodzenia roślinnego.

Stawność aminokwasów w paszach z soi może być zróżnicowana w zależności do zawartości włókna i tłuszczu surowego oraz stosowanego procesu technologicznego (zmienne warunki termiczne). Z tego względu strawność aminokwasów w produktach sojowych (koncentraty i izolaty białka sojowego) jest zwykle większa niż w poekstrakcyjnej śrucie sojowej, jak również jest większa w śrucie poekstrakcyjnej uzyskiwanej z otłuszczonych nasion w porównaniu ze śrutą produkowaną z nasion nie poddanych zabiegowi usunięcia łuski nasiennej. Strawność aminokwasów w nasionach pełnotłustej soi (poddanej obróbce hydrotermicznej) jest większa niż w śrucie poekstrakcyjnej. Ma to prawdopodobnie związek z dużą zawartością tłuszczu w nasionach soi. W badaniach zaobserwowano, że dodatek oleju sojowego do poekstrakcyjnej śruty sojowej zwiększa strawność aminokwasów do poziomu stwierdzanego w nasionach soi. Na strawność aminokwasów wpływ ma również wielkość cząstek poekstrakcyjnej śruty sojowej. Zaobserwowano, że strawność aminokwasów w analizowanej paszy była większa przy rozmiarach cząstek 600 µm w porównaniu z cząstkami o średnicy 900 µm. Potwierdzają to również badania wzrostowe, w których wykazano poprawę wyników produkcyjnych przy redukcji cząstek poekstrakcyjnej śruty sojowej.