Ryszard Pleskot

Poznań

Suszarnie do zboża

Warunki klimatyczne w naszym kraju w poszczególnych regionach są zróżnicowane a dodatkowe czynniki zewnętrzne powodują, że w czasie żniw wilgotność zebranego ziarna jest bardzo różna.

Charakterystyka ziarna po zebraniu kombajnem

Ziarno zebrane kombajnem posiada wilgotność od 12 do 16%, w niektórych regionach wynosi ona 18-21%, a przy złej pogodzie zdarza się znacznie większa. Zebrane ziarno o wilgotności większej niż 18% najczęściej posiada zielone resztki roślin i słomy oraz nasiona chwastów. Wszystkie te zanieczyszczenia pozostałe w ziarnie, obniżają jego jakość, powodują mniejszą sypkość i porowatość, co znacznie pogarsza jego właściwości do dalszego przechowywania. Kurz, uszkodzone ziarna, drobne cząstki mogą nawet całkowicie zapełnić pory pomiędzy ziarnami, które zmniejszają lub hamują przepływ powietrza w warstwie przechowywanego ziarna. Wówczas tworzą się bardzo dobre warunki rozwojowe dla pleśni i szkodników. Zarodniki grzybów kiełkują przy wilgotności ziarna powyżej 15%, na powierzchni ziarna pojawiają się ciemne plamki. Gdy rozwiną się pleśnie w ziarnie, to powstaje nieprzyjemny zapach, czego następstwem jest zniszczenie zdolności kiełkowania. Wtedy ziarno nie nadaje się nawet na paszę dla zwierząt, ponieważ w czasie rozwoju pleśnie mogą wydzielać mikotoksyny, które są szkodliwe dla zwierząt. W miejscach rozwoju pleśni najczęściej występuje również samozagrzewanie się ziarna oraz zbrylenie, co obniża jego jakość a niekiedy nawet oznacza jego całkowitą nieprzydatność w gospodarstwie. Zebrane kombajnem ziarno musi spełniać wymagania jakościowe, tj. powinno być zdrowe, dojrzałe, dobrze wykształcone, o swoistym zapachu i kolorze, bez stęchlizny, fermentacji i zjełczenia, pleśni i braku szkodników zbożowych. Powinno posiadać wilgotność poniżej 15%, zawartość zanieczyszczeń nie może przekraczać 6%, a temperatura 18°C. Ziarno na siew musi posiadać dobrą zdolność kiełkowania, 95% przy klasie I dla ziarna pszenicy i jęczmienia, czystość 98-99%, zawartość pośladu do 2-3%.

Suszenie ziarna

Suszenie ziarna zbóż i nasion polega na usuwaniu nadmiaru zawartej w nich wody, przez jej odparowanie. Ma to na celu wysuszenie ziarna do bezpiecznego dalszego przechowywania oraz uzyskania wymagań jakościowych dla ziarna i nasion.

W kraju stosowane są dwa systemy suszenia:

przez wentylację,

termiczne.

Suszenie przez wentylację jako czynnik suszący wykorzystuje powietrze otoczenia (nie podgrzane), które tłoczone jest przez warstwę ziarna za pomocą wentylatora lub powietrza lekko podgrzanego (5-8°C). Wentylować nie podgrzanym powietrzem można ziarno tylko, gdy jego rzeczywista wilgotność jest wyższa niż wilgotność równowagowa. W określonych warunkach otoczenia wilgotność ziarna maleje do tzw. wilgotności równowagowej, tj. takiej, do której można wysuszyć materiał w danych warunkach prowadzenia procesu suszenia. Przy nieodpowiednich warunkach atmosferycznych, gdy wilgotność względna powietrza otoczenia jest wysoka, wentylowane ziarno może się nawilżać. Jeżeli chcemy je wysuszyć, to wentylowanie należy przerwać albo obniżyć wilgotność względną powietrza (należy podgrzać powietrze wentylowane). Szybkość suszenia ziarna przez wentylowanie zależy od czasu przebiegu procesu, wilgotności względnej powietrza i jego temperatury oraz natężenia przepływu powietrza. Natężenie przepływu powietrza powinno być większe od 360 m3/h/m2 powierzchni, na której suszone jest zboże. Z praktyki rolniczej wynika, że podgrzanie powietrza o 1°C obniża jego wilgotność względną o 5%. Aby suszenie odbywało się prawidłowo, należy mierzyć temperaturę, wilgotność ziarna i powietrza atmosferycznego oraz odpowiednio sterować pracą wentylatora. Do tego celu służy elektroniczny sterownik pomiarowy pracy wentylatora, który steruje również elektrycznym podgrzewaczem powietrza.