lek. wet. Paweł Wróbel

Specjalista Chorób Trzody Chlewnej i Rozrodu Zwierząt

Płyn ustny OF (Oral Fluid) jako materiał do badań laboratoryjnych

Stale postępująca konsolidacja produkcji trzody chlewnej oraz dążenie do zapewnienia zwierzętom odpowiednich warunków ich utrzymania – zgodnych z wytycznymi dobrostanu zwierząt – prowadzą również do konieczności opracowywania nowych technik pobierania materiału do badań laboratoryjnych.

Łatwość pobrania, czas, bezpieczeństwo czy minimalizacja stresu u zwierząt poddawanych próbobraniu są jednymi z głównych czynników ograniczających różne techniki próbobrania. Jedną ze stosunkowo nowych technik pobierania materiału do badań laboratoryjnych jest pobieranie płynu ustnego od świń.

Medycyna ludzka wykorzystuje badanie płynu ustnego już ponad 20 lat. Służy on w niej do wykrywania zarówno antygenów jak i przeciwciał potwierdzających zakażenie np. HIV czy wirusem ospy, stosowany jest również do detekcji leków, narkotyków, sterydów anabolicznych czy, ostatnimi czasy, do określania występowania specyficznych znaczników różnych nowotworów.

W medycynie weterynaryjnej płyn ustny jest wykorzystywany od 2005 roku i służy, jak na razie, do wykrywania:

- PRRSV – test ELISA (czułość do 94% i specyficzność na poziomie 100%), PCR oraz RT-PCR,

- PCV2 – test PCR,

- SIV – test ELISA i PCR,

- Mycoplasma hyopneumoniae – test PCR,

- Haemophilus parasuis – test PCR,

- Mycoplasma hyorhinis – test PCR.

Opracowywanie testów wykrywających Salmonella spp., Erysipelothrix rhusiopathiae czy Actinobacillus pleuropneumoniae prawdopodobnie rozszerzy w niedługim czasie możliwości diagnostyczne z użyciem płynu ustnego.

W przyszłości płyn ustny może być wykorzystywany do innych celów, np. do wykrywania antybiotyków u świń przeznaczonych do sprzedaży na rzeź. Obecnie do tego celu pobierane są: mocz, surowica lub tkanki.

Czym jest płyn ustny?

Płyn ustny OF jest mieszaniną śliny oraz przesięku błony śluzowej jamy gębowej. Ślina jest wydzieliną gruczołów śliniankowych, natomiast przesięk powstaje głównie w wyniku przechodzenia płynu z drobnych naczyń, poprzez błonę śluzową policzków do światła jamy gębowej. Płyn ustny może zawierać zarówno przeciwciała jak i same antygeny poszczególnych patogenów.