Tadeusz Bakuła

Katedra Prewencji Weterynaryjnej i Higieny Pasz

Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Afrykański pomór świń – bioasekuracja i dezynfekcja

Afrykański pomór świń znajduje się na liście chorób Międzynarodowego Urzędu ds. Zdrowia Zwierząt (Word Organisation for Animal Heath, OIE) podlegających obowiązkowi zgłaszania i urzędowego zwalczania. Jest groźną, nieuleczalną, wysoce zakaźną i zaraźliwą, wirusową chorobą świń domowych wszystkich ras oraz dzików.

Rezerwuarem wirusa mogą być dzikie świnie afrykańskie (bush pigs), guźce (warthogs) oraz kleszcze z gatunku Ornithodorus. Ludzie i inne gatunki zwierząt nie są wrażliwe na zakażenie ASFV. Chorobę charakteryzują wysoka gorączka, znaczne powiększenie śledziony, wybroczynowość oraz sięgająca 100% śmiertelność. W związku z zakazem leczenia zwierząt chorych oraz brakiem szczepionek przeciwko ASF choroba zwalczana jest wyłącznie metodami administracyjnymi, poprzez wybijanie stad zakażonych i ze strefy zapowietrzonej.

 Czynnikiem etiologicznym choroby jest wirus ASF (ASFV) klasyfikowany jako rodzaj Asfivirus w obrębie rodziny Asfarviridae. Charakteryzuje się on znaczną oporność na działanie czynników środowiskowych np. temperatury czy czynników chemicznych. W chłodzonym mięsie świń zakażonych, po 5 miesiącach stwierdzono obecność zakaźnego wirusa, w szpiku kostnym zidentyfikowano go po 6 miesiącach, we krwi przechowywanej w temperaturze pokojowej zarazek utrzymywał się w stanie zakaźnym przez 10-18 tyg., a w kale – 11 dni. W temperaturze 5°C swoją zjadliwość utrzymywał przez 6 lat, a w temperaturze pokojowej przez 18 miesięcy, natomiast jest wrażliwy na wysokie temperatury – szybko ginie w temperaturze 55°C po 45 min., a w temperaturze 60°C już po 20-30 minutach.

Wirus ASF jest oporny na wysychanie i gnicie. Jest on także oporny na zmiany pH, niektóre szczepy utrzymują żywotność przez 2 godz. przy pH od 1,9 do 13,4.

Te cechy wirusa ASF powodują niezwykle trudny dobór środków dezynfekcyjnych. Z wcześniejszych doświadczeń zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, preparatem z wyboru była soda żrąca, która obecnie jest wycofana z użycia.

  Podstawową metodą zapobiegania szerzeniu się tej zarazy, poza wybijaniem wrażliwych zwierząt w ognisku choroby i w obszarze zapowietrzonym, są solidnie przestrzegane zasady bioasekuracji.