lek. wet. Paweł Wróbel

Specjalista Chorób Trzody Chlewnej i Rozrodu Zwierząt

Adenomatoza jelitowa

Adenomatoza jelitowa PPE (Porcine Proliferative Enteritis) lub inaczej nazywana PIA (Porcine Intestinal Adenomatosis) jest bakteryjną jednostką chorobową wywoływaną przez Lawsonia intracellularis. Z dostępnych danych statystycznych wynika, że praktycznie prawie wszystkie stada są dodatnie w testach serologicznych, co świadczy o kontakcie zwierząt z tym drobnoustrojem.

Adenomatoza jelitowa charakteryzuje się przerostem – hiperplazją krypt komórek jelitowych – enterocytów, któremu towarzyszy stan zapalny jelita, a czasami jego owrzodzenie i/lub krwawienie. Zmiany chorobowe przebiegają zawsze wraz ze znacznym pogrubieniem ściany zainfekowanego fragmentu jelita. Lawsonia intracellularis jest Gram ujemną zagiętą pałeczką, której charakterystyczną cechą jest wewnątrzkomórkowy „tryb życia”.

Pierwsze wzmianki o adenomatozie jelitowej świń pochodzą już z roku 1931 ze Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Sama jednostka chorobowa zaczęła być szerzej opisywana począwszy od lat 70., a w 1973 roku po raz pierwszy wykryto w zmianach chorobowych wewnątrzkomórkową bakterię i przypisano jej działanie patogenne. W roku 1993 po raz pierwszy wyhodowano laboratoryjnie czynnik etiologiczny choroby, tj. bakterię Lawsonia intracellularis, której zjadliwość została potem potwierdzona poprzez kontrolowane zakażenia świń. Klasyfikacja adenomatozy zakłada jej podział klasyczny oraz podział pod względem objawów klinicznych choroby.

Klasyczny podział adenomatozy zakłada:

·           PIA – (Porcine Intestinal Adenopathy) – przebiegająca z patologicznym rozrostem komórek jelitowych,

·           NE – (Necrotic Enteritis) – przebiegająca z obumieraniem nadmiernie rozrośniętych komórek jelitowych i ich złuszczeniem. Formie tej towarzyszy bardzo silne zgrubienie ściany jelita, co upodabnia je wyglądem i teksturą do węża ogrodowego (hosepipe gut, garden hose gut),

·           RI – (Regional Ileitis) – gdzie zapalenie jelita cienkiego dotyczy jego końcowej części tuż przed jego przejściem w jelito grube,

·           PHE – (Proliferative Haemorrhagic Enteropathy) – przebiega z silnym krwawieniem do światła jelita i nazywana jest  również „jelitem krwotocznym”. Forma PHE dotyczy głównie starszych świń o masie 60-90 kilogramów, jej przebieg jest ostry, ze stratami wynikającymi z upadków zwierząt dochodzącymi nawet do 20%.