Łukasz Łowiński

Przemysłowy instytut Maszyn Rolniczych, Poznań

Kompostowanie przy użyciu gnojowicy

Kompostowanie jest metodą uszlachetniania nawozu zdecydowanie niedocenioną przez rolników w Polsce. Prawdopodobnie fakt ten wynika z ograniczonej wiedzy na ten temat, gdyż możliwości sprzętowe nie są na chwilę obecną problemem, a korzyści wynikające z kompostowania aż trudno zliczyć.

Czym jest kompostowanie

Kompostowanie jest procesem zachodzącym w warunkach aerobowych, będącym efektem działania mikroorganizmów – bakterii tlenowych w warunkach dostępu tlenu, w odpowiedniej temperaturze i wilgotności, prowadzącym do częściowej mineralizacji i humifikacji materii organicznej. W procesie mineralizacji następuje przemiana substancji organicznych w związki mineralne. W trakcie procesu mineralizacji następuje utlenienie substancji organicznych do produktów takich, jak: dwutlenek węgla, woda, azotany, fosforany i siarczany. Proces humifikacji polega na przekształceniu resztek roślinnych i zwierzęcych w próchnicę, która z kolei warunkuje urodzajność gleb.

Kompostowanie może być stosowane po mechanicznej separacji frakcji stałych z gnojowicy świńskiej lub po dodaniu suchego materiału organicznego do względnie stałej, wilgotnej frakcji. Frakcjonowanie gnojowicy można prowadzić z wykorzystaniem różnych metod i technik, np.: sedymentacji, przesiewania, odwirowania, odwodnienia, filtracji ciśnieniowej, filtracji membranowej czy też na drodze rozdziału chemicznego spowodowanego dodatkiem koagulantów i flokulantów, jednak metodą ostatnio najpopularniejszą, wygodną, wydajną i opisywaną na łamach tego czasopisma są separatory do gnojowicy.

Proces jest względnie prosty i może być zastosowany na małą skalę, ale wymaga kontroli w celu uniknięcia procesów beztlenowych, które prowadzą do niepożądanego odoru. Jeśli wymagany jest proces kontroli i redukcji emisji, wówczas potrzebna jest bardziej skomplikowana instalacja dla efektywnej obsługi.

Proces kompostowania przebiega w trzech podstawowych fazach:

Faza pierwsza (termofilna) – charakteryzuje się samoczynnym i gwałtownym wzrostem temperatury do około 70°C przez okres 10-14 dni. W tym czasie rozwijają się gwałtownie wszelkie mikroorganizmy, szczególnie bakterie termofilne. W procesach metabolizmu tych bakterii ulegają utlenieniu substancje białkowe, węglowodany, kwasy organiczne, tłuszcze itp. Wysoka temperatura niszczy poczwarki owadów, jaja robaków oraz przeważającą część bakterii z grupy coli. Osiągnięcie tej fazy, jest możliwe przy stałym doprowadzaniu tlenu, bowiem w przeciwnym przypadku może dojść do utworzenia się warunków beztlenowych. Będzie to zjawisko niekorzystne, a sam materiał nie ulegnie korzystnym przemianom.